Thứ Sáu, 3 tháng 2, 2023

Tông du của ĐTC Phanxicô đến Congo: “Nhân danh Chúa Giêsu tôi đến gặp gỡ các bạn như một người hành hương hòa giải và hòa bình”

“Nhân danh Chúa Giêsu tôi đến gặp gỡ các bạn như một người hành hương hòa giải và hòa bình”

Gặp gỡ các nhà Chức trách, Xã hội dân sự và Ngoại giao đoàn

Tông du của ĐTC Phanxicô đến Congo: “Nhân danh Chúa Giêsu tôi đến gặp gỡ các bạn như một người hành hương hòa giải và hòa bình”

© Vatican Media


*******

Nghi thức chào đón Chính thức tại Sân bay N'djili ở Kinshasa, Nghi thức chào đón và Thăm xã giao Tổng thống nước Cộng hòa tại điện Palais de la Nation ở Kinshasa

Khi đến Sân bay Quốc tế N’djili ở Kinshasa, Đức Thánh Cha Phanxicô được Thủ tướng Chính phủ chào đón. Hai thiếu nhi trong trang phục truyền thống dâng hoa lên ngài. Sau đó, sau khi duyệt Đội danh dự, Đức Thánh Cha và Thủ tướng đi đến Phòng chờ VIP của sân bay, nơi diễn ra phần giới thiệu các Phái đoàn và cuộc gặp gỡ ngắn. Sau đó, Đức Thánh Cha Phanxicô di chuyển bằng xe đến điện Palais de la Nation để dự Lễ Chào đón tại nước Cộng hòa Dân chủ Congo. Khi đến nơi, Giáo hoàng được chào mừng tại lối vào bởi Tổng thống Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo.

Sau nghi thức duyệt Đội danh dự, hát quốc ca và chào cờ, và giới thiệu các Phái đoàn hai bên, Đức Giáo hoàng và Tổng thống nước Cộng hòa đến phòng Salle Présidentielle của Cung điện để gặp gỡ riêng.

Sau cuộc gặp riêng là phần trao quà và giới thiệu gia đình. Cuối cùng, Đức Thánh Cha Phanxicô di chuyển đến khu vườn của điện Palais de la Nation để gặp gỡ các Nhà chức trách, Xã hội Dân sự và Ngoại giao đoàn.


Gặp gỡ Các nhà chức trách, Xã hội dân sự và Ngoại giao đoàn tại khu vườn của điện Palais de la Nation

Lúc 5:30 chiều, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gặp gỡ các Nhà chức trách, Xã hội Dân sự và Ngoại giao đoàn tại khu vườn của điện Palais de la Nation.

Sau bài phát biểu giới thiệu của Tổng thống Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo, Đức Giáo hoàng đọc diễn từ của ngài.

Cuối buổi gặp gỡ, sau khi tạm biệt Tổng thống nước Cộng hòa, Đức Thánh Cha di chuyển bằng xe đến Tòa Khâm sứ ở Kinshasa, tại đây Ngài được các nhân viên của Tòa Khâm sứ và một nhóm các bạn trẻ của Ca đoàn Giới trẻ Kinshasa chào mừng tại lối vào, họ hát một số bài hát nổi tiếng của Congo.

Sau đây là bài diễn từ của Đức Thánh Cha trước các Nhà Chức trách, Xã hội Dân sự và đoàn Ngoại giao:

_____________________________________________


Diễn từ của Đức Thánh Cha

Thưa ngài Tổng thống,

Thưa các vị Thành viên Chính phủ và Ngoại giao đoàn,

Thưa các nhà hữu trách Tôn giáo và Dân sự,

Thưa các vị đại diện Xã hội Dân sự và Thế giới Văn hóa,

Thưa quý ông quý bà,

Tôi xin gửi đến quý vị lời chào thân ái và tôi xin cảm ơn ngài Tổng thống vì những lời tốt đẹp của ngài. Tôi rất vui mừng khi được đến đây trên vùng đất xinh đẹp, rộng lớn và trù phú này, bao trùm về phía bắc là rừng xích đạo, ở trung tâm và về phía nam là các cao nguyên và thảo nguyên cây cối rậm rạp, về phía đông là đồi, núi, núi lửa và hồ nước, và về phía tây là các vùng nước lớn khác, với sông Congo chảy vào đại dương. Ở đất nước của quý vị, đất nước giống như một lục địa nằm trong lục địa Châu Phi rộng lớn hơn, dường như cả trái đất đều hít thở. Tuy nhiên, nếu địa lý của lá phổi xanh tươi này rất phong phú và đa dạng, thì lịch sử của nó đã không được may mắn như vậy. Bị chiến tranh tàn phá, nước Cộng hòa Dân chủ Congo tiếp tục chứng kiến những cuộc xung đột trong địa giới của mình và những cuộc di cư cưỡng bức, và phải gánh chịu những hình thức bóc lột khủng khiếp, không xứng đáng với con người và tạo vật. Đất nước này, bao la và tràn đầy sức sống, là cơ hoành của Châu Phi này, bị bạo lực giáng xuống như một cú đánh vào bụng, dường như đã có lúc phải thở dốc.

Khi quý vị là người dân Congo phải chiến đấu để bảo vệ phẩm giá và sự toàn vẹn lãnh thổ của mình trước những mưu toan xấu xa nhằm chia cắt đất nước, nhân danh Chúa Giêsu, tôi đến với quý vị như một người hành hương hòa giải và hòa bình. Tôi đã mong mỏi được đến đây, và bây giờ cuối cùng tôi đã đến để mang đến cho quý vị sự gần gũi, tình cảm và sự an ủi của toàn thể Giáo hội Công giáo.

Tôi muốn nói chuyện với quý vị bằng một hình ảnh tượng trưng độc đáo cho vẻ đẹp rực rỡ của vùng đất này. Đó là kim cương. Anh chị em người Congo thân yêu, đất nước của các bạn thực sự là một viên kim cương của tạo hóa. Đồng thời, các bạn, tất cả các bạn là vô cùng quý giá hơn bất kỳ kho báu nào được tìm thấy trên mảnh đất trù phú này! Tôi đến đây để ôm lấy các bạn và để nhắc nhở các bạn rằng các bạn là quý giá vô ngần, rằng Giáo hội và Giáo hoàng tin tưởng vào các bạn, và họ tin vào tương lai của các bạn, tương lai nằm trong tay các bạn và các bạn xứng đáng được cống hiến tất cả các ơn trí tuệ, khôn ngoan và sự cần cù của mình. Hãy can đảm lên, những người anh chị em Congo của tôi! Hãy trỗi dậy, một lần nữa hãy nắm lấy trong tay các bạn tất cả những gì thuộc con người của các bạn, giống như một viên kim cương nguyên chất, phẩm giá và sứ mệnh của các bạn để gìn giữ sự hài hòa và bình an cho ngôi nhà này, nơi bạn đang cư ngụ. Hãy làm sống lại tinh thần của bài quốc ca, ước mơ và thực hiện thông điệp của nó: “Chúng ta sẽ xây dựng đất nước tươi đẹp hơn xưa, trong hòa bình, qua làm việc chăm chỉ”.

Các bạn thân mến, kim cương thường rất hiếm, nhưng ở đây có rất nhiều. Nếu điều đó là đúng với những của cải vật chất ẩn chứa trong lòng đất, thì điều đó càng đúng hơn nữa với của cải tinh thần hiện diện trong tâm hồn của các bạn. Bởi vì chính từ tâm hồn mà nền hòa bình và sự phát triển được sinh ra, bởi vì, với sự trợ giúp của Thiên Chúa, con người có khả năng thực thi công lý và tha thứ, hòa hợp và hòa giải, cam kết và kiên trì sử dụng cách tốt đẹp những tài năng mà họ nhận được. Ở đây, khi bắt đầu cuộc hành trình, tôi muốn kêu gọi các bạn: ước mong mỗi người dân Congo cảm nhận được tiếng gọi để góp phần của mình! Ước mong bạo lực và hận thù không còn chỗ trong tâm hồn hoặc trên môi miệng của bất kỳ ai, vì đây là những tình cảm bất nhân và phi Kitô giáo kìm hãm sự phát triển và đưa chúng ta trở lại một quá khứ u ám.

Dưới ánh sáng của sự phát triển bị đình trệ và sự thụt lùi về quá khứ, thật là một bi kịch khi những vùng đất này, và nói chung là toàn bộ lục địa Châu Phi, tiếp tục phải chịu đựng nhiều hình thức bóc lột khác nhau. Sự bóc lột chính trị đã nhường chỗ cho “chủ nghĩa thực dân kinh tế” cũng mang tính nô dịch không kém. Và kết quả là đất nước bị cướp bóc ồ ạt này đã không được hưởng lợi một cách xứng đáng từ nguồn tài nguyên to lớn của mình: thật là nghịch lý, sự giàu có của miền đất lại làm cho nó trở nên “xa lạ” với chính cư dân của nó. Chất độc của lòng tham đã làm vấy máu những viên kim cương của đất nước. Đây là một bi kịch mà thế giới phát triển hơn về kinh tế thường nhắm mắt, bịt tai và im miệng. Tuy nhiên, đất nước này và lục địa này xứng đáng được tôn trọng và lắng nghe; họ xứng đáng tìm được không gian và nhận được sự chú ý. Hãy để yên cho Cộng hòa Dân chủ Congo! Hãy để yên cho Châu Phi! Đừng bóp nghẹt Châu Phi: đó không phải là cái mỏ để vơ vét hoặc địa hình để cướp bóc. Cầu mong Châu Phi được giữ vai chính cho vận mệnh của mình! Mong rằng thế giới biết thừa nhận những điều thảm khốc đã xảy ra trong nhiều thế kỷ gây ra những thiệt hại cho người dân địa phương, và không quên đất nước và lục địa này. Cầu mong cho Châu Phi, nụ cười và niềm hy vọng của thế giới, sẽ có giá trị nhiều hơn nữa. Cầu mong châu lục được thường xuyên nói đến hơn, và có giá trị và uy tín lớn hơn giữa các quốc gia!

Cần phải tạo sự thuận lợi cho nền ngoại giao đích thực mang tính nhân văn, cho một nền ngoại giao trong đó dân tộc này biết quan tâm đến dân tộc khác, cho một nền ngoại giao không tập trung vào kiểm soát đất đai và các nguồn tài nguyên, chủ nghĩa bành trướng và gia tăng lợi nhuận, mà tập trung vào việc tạo cơ hội cho mọi người phát triển. Trong trường hợp của dân tộc này, người ta có cảm tưởng rằng cộng đồng quốc tế trên thực tế đã đầu hàng trước bạo lực đang tàn phá họ. Chúng ta không được quen với cảnh đổ máu đã ghi đậm dấu trên đất nước này trong nhiều thập kỷ, khiến hàng triệu người chết và hầu như không được biết đến ở những nơi khác. Mọi người cần phải biết những gì đang xảy ra ở đây. Những tiến trình hòa bình hiện nay, mà tôi hết sức khuyến khích, cần được duy trì bằng những hành động cụ thể và các cam kết cần được duy trì. Tạ ơn Chúa, có những con người đang đóng góp cho lợi ích của người dân địa phương và cho sự phát triển đích thực thông qua các dự án thành công: không chỉ thông qua các khoản tài trợ mà còn qua các dự án nhằm mục đích phát triển toàn diện. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các quốc gia và tổ chức đang cung cấp những viện trợ đáng kể giúp chống lại nạn nghèo đói và bệnh tật, và qua việc này hỗ trợ pháp quyền và thúc đẩy sự tôn trọng nhân quyền. Tôi hy vọng rằng họ có thể tiếp tục thực hiện những nỗ lực đó cách can đảm và trọn vẹn.

Chúng ta hãy nghĩ về kim cương. Khi đã được đánh bóng, vẻ đẹp của nó cũng có được từ hình dáng, từ sự sắp xếp hài hòa của nhiều mặt. Tương tự như vậy, đất nước này, với di sản quý giá của chủ nghĩa đa nguyên, mang đặc tính “đa diện”. Sự phong phú đó phải được bảo tồn, tránh bất kỳ hình thức thoái lui trở về chủ nghĩa bộ lạc và sự thù địch. Một tinh thần đảng phái ngoan cố thúc đẩy nhóm sắc tộc hoặc lợi ích cụ thể của riêng một người làm thiệt hại cho tất cả mọi người, từ đó nuôi dưỡng vòng xoáy hận thù và bạo lực, vì nó ngăn chặn “sự hiểu biết tổng thể” cần thiết.

Thật vậy, theo quan điểm hóa học, điều thú vị là kim cương được tạo thành từ các nguyên tử carbon đơn giản, nếu được liên kết theo cách khác, sẽ tạo thành than chì: trên thực tế, sự khác biệt giữa sự rực rỡ của kim cương và độ tối của than chì đến từ cách thức các nguyên tử riêng lẻ được sắp xếp trong mạng tinh thể. Bỏ qua phép ẩn dụ, vấn đề không phải là bản chất con người hay bản chất của các nhóm sắc tộc và xã hội, mà là cách họ chọn chung sống với nhau: sẵn sàng hay không sẵn sàng gặp gỡ nhau, hòa giải và có sự khởi đầu mới tạo nên sự khác biệt giữa sự xấu xa của xung đột và một tương lai rạng rỡ của hòa bình và thịnh vượng.

Các bạn thân mến, Chúa Cha trên trời muốn chúng ta chấp nhận nhau như anh chị em trong một gia đình và cùng làm việc vì một tương lai với những người khác, chứ không chống lại người khác. Bintu bantu: đó là một trong những câu tục ngữ của các bạn tuyên bố một cách hùng hồn rằng sự giàu có thực sự được tìm thấy trong con người và trong mối quan hệ của con người với nhau. Cách đặc biệt là các tôn giáo, với gia sản khôn ngoan của mình, được kêu gọi đóng góp vào sự phong phú này, trong nỗ lực hàng ngày để từ bỏ mọi hình thức gây hấn, chiêu dụ tín đồ và đè nén, vì đó là những biện pháp không xứng đáng với tự do của con người. Khi người ta cố gắng áp đặt những biện pháp đó thông qua mưu gian và vũ lực, trong nỗ lực thu hút tín đồ, họ làm tổn thương nặng nề lương tâm của người khác và quay lưng lại với Thiên Chúa sự thật, bởi vì – chúng ta đừng bao giờ quên – “ở đâu có Thần Khí của Chúa, thì ở đó có tự do” (2 Cr 3:17). Trong nỗ lực xây dựng một tương lai hòa bình và huynh đệ, các thành viên của xã hội dân sự, một số vị đang hiện diện ở đây, cũng có một vai trò vô cùng quan trọng. Họ thường chứng tỏ khả năng đứng lên chống lại sự bất công và suy đồi xã hội với cái giá phải trả là sự hy sinh to lớn, để bảo vệ nhân quyền, tính sẵn có của một nền giáo dục chất lượng và một cuộc sống đúng phẩm giá hơn cho mọi người. Tôi vô cùng biết ơn những người, và đặc biệt là các bạn trẻ của đất nước này, họ đã phải chịu đựng ở nhiều mức độ khác nhau vì điều này, và tôi bày tỏ lòng kính trọng đối với họ.

Viên kim cương trong suốt phản chiếu ánh sáng mà nó nhận được một cách kỳ diệu. Nhiều người trong các bạn cũng “rạng rỡ” tương tự với vai trò của mình trong xã hội. Những người nắm giữ các cơ quan dân sự và chính phủ được kêu gọi hoạt động với sự trong sáng như pha lê, thi hành trách nhiệm mà họ đã nhận được như một cách thức phục vụ xã hội. Quyền lực chỉ có ý nghĩa nếu nó trở thành một hình thức phục vụ. Điều vô cùng quan trọng là trách nhiệm công dân phải được thực hiện trong tinh thần này, tránh chủ nghĩa độc đoán, chạy theo lợi nhuận nhanh chóng và lòng tham mà thánh tông đồ Phaolô xác định là “cội rễ sinh ra mọi điều ác” (1 Tm 6:10). Tương tự như vậy, các cuộc bầu cử tự do, minh bạch và đáng tin cậy sẽ được thúc đẩy; cho phép phụ nữ, thanh niên và các nhóm bị gạt ra ngoài lề xã hội tham gia nhiều hơn nữa vào các tiến trình hòa bình; theo đuổi ích chung và an ninh của người dân, thay vì lợi ích cá nhân hoặc lợi ích nhóm; tăng cường sự hiện diện của chính quyền ở mọi nơi trên lãnh thổ; và nhiều người tị nạn và những người di tản được chăm sóc. Ước mong rằng không ai bị thao túng, càng ít bị mua chuộc hơn bởi những kẻ kích động bạo lực trong nước, và lợi dụng nó để thực hiện những thương vụ đáng xấu hổ. Điều này chỉ dẫn đến tai tiếng và sự ô nhục, cùng với sự chết chóc và đau khổ. Tốt hơn là nên ở gần người dân, chú ý xem họ sống như thế nào. Người dân tin tưởng khi họ cảm nhận sự gần gũi của những người lãnh đạo họ, không phải vì lợi ích hay để phô trương mà là để phục vụ người khác.

Điều làm lu mờ ánh sáng của sự thiện hảo trong một xã hội thường là bóng tối của những bất công và tham nhũng. Nhiều thế kỷ trước, Thánh Augustinô, người sinh ra ở lục địa này, đặt câu hỏi: “Nếu không có sự tôn trọng công lý, thì các nhà nước là gì nếu không phải là một liên minh to lớn của những tên trộm?” (De civ. Dei, IV, 4). Thiên Chúa luôn đứng về phía những ai đói khát công lý (x. Mt 5:6). Chúng ta không bao giờ được mệt mỏi trong việc thúc đẩy luật pháp và bình đẳng ở khắp mọi nơi, chống lại việc không trừng phạt và thao túng luật pháp và thông tin.

Một viên kim cương trồi lên từ lòng đất có giá trị, nhưng thô ráp và cần được đánh bóng. Những viên kim cương quý giá nhất của các miền đất này là những người con trai và con gái của đất nước; họ cần được tiếp cận với một nền giáo dục giúp họ có thể tỏa sáng những tài năng vốn có của mình. Giáo dục là nền tảng: đó là con đường dẫn tới tương lai, con đường cần thực hiện để đạt được sự tự do hoàn toàn cho đất nước này và cho lục địa châu Phi. Cần cấp thiết đầu tư vào giáo dục, để chuẩn bị cho các xã hội sẽ hiệp nhất chỉ khi họ được giáo dục tốt, các xã hội tự chủ chỉ khi họ nhận thức được khả năng của bản thân và có thể phát triển chúng với trách nhiệm và sự kiên trì. Tuy nhiên, nhiều trẻ em không được đi học. Biết bao nhiêu thiếu nhi bị bóc lột, thay vì đón nhận được một nền giáo dục tốt! Quá nhiều em trong số đó bị chết, phải lao động khổ sai trong các hầm mỏ. Cần phải cố gắng bằng mọi giá để tố cáo và cuối cùng là chấm dứt tai họa lao động trẻ em. Biết bao cô gái bị gạt ra ngoài lề xã hội và nhân phẩm của họ bị xâm phạm! Trẻ em, thiếu nữ và tất cả những người trẻ đại diện cho niềm hy vọng của tương lai: chúng ta đừng để niềm hy vọng đó bị dập tắt, mà hãy nuôi dưỡng nó bằng sự hăng say!

Viên kim cương, như một món quà của trái đất, nhắc nhở trách nhiệm của chúng ta là trở thành những người quản lý tốt của tạo vật, bảo vệ môi trường tự nhiên. Nằm ở trung tâm của Châu Phi, nước Cộng hòa Dân chủ Congo là nơi có một trong những lá phổi xanh tuyệt vời của thế giới phải được bảo tồn. Đối với nền hòa bình và sự phát triển, trong khu vực này cũng cần có sự hợp tác rộng rãi và hiệu quả để có thể cho phép sự can thiệp hiệu quả mà không áp đặt các mô hình bên ngoài ích lợi cho người trợ giúp hơn là cho người được giúp đỡ. Nhiều người đã đề nghị giúp đỡ Châu Phi trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu và virus corona. Mặc dù đây chắc chắn là những cơ hội được hoan nghênh, nhưng nhu cầu lớn nhất là các mô hình xã hội và chăm sóc sức khỏe không những đáp ứng cho các nhu cầu cấp bách của thời điểm hiện tại mà còn giúp cải thiện đời sống xã hội: thông qua các cơ cấu hợp lý và đội ngũ nhân viên trung thực và có năng lực, để khắc phục những vấn đề nghiêm trọng cản trở sự phát triển, như nạn đói kém và bệnh sốt rét.

Có thể kết luận rằng kim cương là loại khoáng chất cứng nhất trong tự nhiên; nó có khả năng chống lại các tác nhân hóa học cao. Các cuộc tấn công bạo lực lặp đi lặp lại và rất nhiều tình huống bất ổn có thể làm suy yếu sức đề kháng của người dân Congo, làm yếu đi lòng quyết tâm của họ và dẫn đến sự chán nản và đầu hàng. Tuy nhiên, nhân danh Chúa Kitô, là Thiên Chúa của hy vọng, Thiên Chúa của mọi khả năng, Đấng luôn ban cho chúng ta sức mạnh để bắt đầu lại, nhân danh phẩm giá và giá trị của những viên kim cương quý giá nhất của vùng đất xinh đẹp này là những công dân của đất nước, tôi muốn khuyến khích mọi người hãy thực hiện một cuộc đổi mới xã hội đầy can đảm và toàn diện. Điều này được yêu cầu bởi lịch sử huy hoàng nhưng đầy thương tổn của đất nước, và đặc biệt là bởi những người trẻ tuổi và thiếu nhi của đất nước. Tôi sát cánh với các bạn và tôi đồng hành với các bạn bằng lời cầu nguyện và sự gần gũi với mọi nỗ lực nhằm đạt được một tương lai hòa bình, hòa hợp và thịnh vượng cho đất nước tuyệt vời này. Xin Chúa chúc phúc cho toàn quốc gia Congo!



[Nguồn: exaudi]

[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 1/2/2023]


Vùng ngoại vi quý giá: Chuyến hành hương đại kết vì hòa bình của Đức Thánh Cha Phanxicô đến Nam Sudan

Vùng ngoại vi quý giá: Chuyến hành hương đại kết vì hòa bình của Đức Thánh Cha Phanxicô đến Nam Sudan

PHÂN TÍCH BẢN TIN: Năm lý do Tòa Thánh đặt ưu tiên cho chuyến đi này.

Vùng ngoại vi quý giá: Chuyến hành hương đại kết vì hòa bình của Đức Thánh Cha Phanxicô đến Nam Sudan

Đức Thánh Cha Phanxicô vẫy chào khi đến Sân bay Quốc tế N'djili ở Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC), vào ngày 31 tháng Một năm 2023. - Đức Thánh Cha Phanxicô hạ cánh xuống Cộng hòa Dân chủ Congo, ca ngợi chuyến đi tuyệt đẹp của ngài tới Châu Phi khi ngài mang thông điệp hòa bình đến quốc gia đang bị xung đột tàn phá, trước khi đến nước láng giềng Nam Sudan đang gặp khó khăn. (photo: Alexis Huguet / AFP/Getty)

Victor Gaetan

31 tháng Một, 2023



Đức Thánh Cha Phanxicô giữ lời hứa với Nam Sudan.

Một lý do chính khiến ngài đến quốc gia châu Phi nghèo khó, bị chiến tranh tàn phá hôm thứ Năm là vì ngài đã bảo đảm với Tổng thống Salva Kiir rằng nếu ông Kiir và các đối thủ chính trị của ông thành lập một chính phủ đoàn kết cam kết vì hòa bình — việc mà họ đã làm vào tháng Một năm 2020 — thì Đức Thánh Cha , cùng với các nhà lãnh đạo từ Giáo hội Anh và Giáo hội Scotland, sẽ cố gắng đích thân đến để khuyến khích quốc gia non trẻ nhất thế giới, nơi số người tín hữu Kitô giáo và Công giáo chiếm số lượng lớn nhất.

Ý tưởng này đầu tiên được đưa ra bởi Hội đồng các Giáo hội Nam Sudan (SSCC), một nhóm đại kết nổi tiếng đã đến thăm Roma vào năm 2016 để trình bày hoàn cảnh khốn khổ của quốc gia này với Đức Phanxicô. SSCC được thành lập năm 1965 bởi các nhà lãnh đạo Công giáo, Anh giáo và Trưởng lão — ba truyền thống đức tin đã hợp tác liên tục kể từ đó, bỏ qua vạ tuyệt thông lẫn nhau đã kéo dài hàng thế kỷ.

Để tìm hiểu bản chất lịch sử của Chuyến Hành hương đại kết vì hòa bình đến Nam Sudan sắp diễn ra, và cách thức chuyến đi thể hiện hoạt động ngoại giao của Đức Phanxicô, năm lý do khiến Tòa thánh đặt ưu tiên cho chuyến hành trình này rất đáng để khám phá.

Đức Thánh Cha Phanxicô vẫy chào khi đến Sân bay Quốc tế N'djili ở Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC), vào ngày 31 tháng Một năm 2023. - Đức Thánh Cha Phanxicô hạ cánh xuống Cộng hòa Dân chủ Congo, ca ngợi chuyến đi tuyệt đẹp của ngài tới Châu Phi khi ngài mang thông điệp hòa bình đến quốc gia đang bị xung đột tàn phá, trước khi đến nước láng giềng Nam Sudan đang gặp khó khăn. (photo: Alexis Huguet / AFP/Getty)

Nội chiến Nam Sudan là cuộc nội chiến nhiều bên ở Nam Sudan giữa lực lượng chính phủ và các lực lượng đối lập.

Lời hứa, và giữ lời hứa

Ai có thể quên được cảnh Đức Phanxicô quỳ xuống hôn chân các nhà lãnh đạo chính trị hàng đầu của Nam Sudan? Đức Thánh Cha đã thực hiện cử chỉ bất ngờ này trước sự sửng sốt của mọi người trong phòng tại một cuộc tĩnh tâm được triệu tập tại Santa Marta vào ngày 11 tháng Tư năm 2019.

Đức Tổng giám mục Justin Welby của Canterbury, nhà lãnh đạo của Giáo hội Anh và là người “đầu tiên trong số những người bình đẳng” của Hiệp thông Anh giáo toàn cầu, đã có mặt ở đó và nhắc lại: “Mọi người ở đó đều rơi nước mắt, kể cả người quay phim của BBC,” khi họ chứng kiến hành động khẩn cầu này của Kitô giáo.

Tổng thống Kiir và đối thủ của ông, cựu và hiện tại là Phó Tổng thống Riek Machar, nằm trong số những người được chọn cho “nụ hôn hòa bình” của Đức Phanxicô. Đức Phanxicô gần như phủ phục trước các nhà lãnh đạo này để bày tỏ lời yêu cầu sâu xa của ngài rằng họ hãy đoàn kết và vượt qua những khác biệt chính trị nhằm tập trung vào lợi ích của quốc gia.

Cha Barthelemy Bazemo, thuộc Hội Thừa sai Châu Phi và là phó giáo sư tại Trường Đối ngoại thuộc Đại học Georgetown, giải thích về cuộc xung đột từ lâu và ý nghĩa của những hình ảnh này với Register: “Hành trình của Nam Sudan đến quyền tự trị là một kinh nghiệm đầy chông gai và đau đớn.”

Cha nói: “Sau những cuộc nội chiến tàn khốc [giữa miền Bắc Sudan với đa số là người Hồi giáo và miền Nam có đa số người Kitô giáo] năm 1955-1972 và 1983-2005, cuộc trưng cầu dân ý vào tháng Một năm 2011 đã mở đường cho nền độc lập chính trị của Nam Sudan.

Cha Bazemo nói tiếp: “Thật đáng buồn, niềm phấn khởi về thành tích quan trọng đó chỉ tồn tại trong thời gian ngắn khi các cuộc tranh giành quyền lực giữa Tổng thống Kiir và Phó Tổng thống Machar về các vấn đề chưa được giải quyết đối với doanh thu từ dầu mỏ, quyền đại diện sắc tộc và luật công dân đã dẫn đến tình trạng bất ổn chính trị chưa từng có gây khó khăn cho người dân kể từ tháng Mười Hai năm 2013.”

Ông Kiir là người Dinka, nhóm sắc tộc lớn nhất trong nước, trong khi ông Machar đến từ cộng đồng người Nuer lớn thứ hai. Sự cạnh tranh của họ đã biến thành bạo lực sắc tộc, gieo rắc sự tàn phá trên khắp đất nước nghèo khó trong giai đoạn 2013 và 2018.

Ông Machar thậm chí không sống ở Nam Sudan khi tham dự kỳ tĩnh tâm năm 2019. Ông ta bay đến từ Khartoum, Sudan, bởi vì, ông ta nói, ông sợ bị giết ở quê nhà.

Do các mối ràng buộc mới được hình thành ở Roma và những sự khích lệ đa phương, ông Kiir và ông Machar đã thành lập một chính phủ thống nhất vào tháng Hai năm 2020, chính phủ này đã được tổ chức. Cho dù có những trở ngại, bằng chứng về sự tiến bộ bao gồm việc thành lập gần đây lực lượng an ninh thống nhất đầu tiên của quốc gia.

Cuộc hành hương đại kết đầu tiên

Ông John Ashworth, cố vấn lâu năm của Giáo hội và là nhà cựu truyền giáo đã trải qua khoảng 40 năm làm việc ở Nam Sudan. Ông xác nhận rằng Tổng thống Kiir, một người Công giáo vẫn đi lễ, đã “rất xúc động” trước thách đố của Đức Giáo hoàng Phanxicô ở Roma: “Mong rằng việc hết lòng tìm kiếm hòa bình sẽ giải quyết được các tranh chấp, ước mong tình yêu chiến thắng hận thù và mong rằng sự trả thù được hóa giải bằng sự tha thứ.”

Tuy nhiên, ông Ashworth cảnh báo, Tổng thống Kiir bị chôn vùi bởi những lợi ích cạnh tranh với mối lợi dồi dào từ cuộc xung đột liên miên, cũng như các chương trình hành động mang tính cướp bóc của các nước láng giềng. Rất ít nhà quan sát có niềm tin vào tầng lớp chính trị.

Ông Ashworth nói với Register: “Đây không phải là một chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng, mà là một cuộc hành hương đại kết. Hãy nhớ điều đó.”

Tại Nam Sudan, Đức Phanxicô sẽ được đồng hành cùng với Đức Welby, cũng như đại sứ quốc tế của Giáo hội Scotland, được biết đến trong vai trò là người điều hành Giáo hội, Mục sư Iain Greenshields thuộc Giáo hội Trưởng lão. Đức Thánh Cha gọi đó là một “hành trình đại kết vì hòa bình” trong giờ Kinh Truyền tin Chúa nhật ngày 29 tháng Giêng.

Việc các nhà lãnh đạo Công giáo, Thánh Công hội và Trưởng lão cùng đến có nghĩa là tập hợp lại các tổ chức đại diện cho người dân Nam Sudan đang bị khốn khổ — khoảng 6,7 triệu người trong tổng số 11 triệu dân Kitô giáo. Hơn 600.000 (khoảng 6%) là người Hồi giáo. Dân số còn lại chủ yếu theo thuyết hữu linh truyền thống.

Điều đó cũng có nghĩa là đưa ra một giải pháp thay thế thống nhất cho vòng xoáy bạo lực vô tận mà giới tinh hoa dường như không thể phá vỡ.

Các giám mục Kitô giáo ở Nam Sudan được tôn trọng hơn nhiều so với các nhân vật chính trị, là những người bị người dân lên án vì tình trạng bạo lực, theo “The Religious Landscape in South Sudan” (2019) của Viện Hòa bình Hoa Kỳ.

Trên thước đo về tầm quan trọng đối với tiến trình hòa bình, các tổ chức và chủ thể tôn giáo được mô tả là rất quan trọng (83%) hoặc quan trọng (16%) — gần như là một sự khẳng định thống nhất.

Giống như lời mời mà Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi tới Đức Thượng phụ Đại kết Chính thống Bartholomew tham gia cuộc gặp gỡ tại Vatican với Tổng thống Shimon Peres của Israeli và Tổng thống Mahmoud Abbas của Palestine vào năm 2014, mục tiêu của Đức Thánh Cha là mở đường cho cuộc đối thoại với đại diện tôn giáo mở rộng.

Đó là một chiến lược nhằm làm giảm bớt sự xuất hiện của Giáo hội Công giáo khi thực hiện một số quyền bính thuộc thể chế, ở một quốc gia mà truyền thống hợp tác đại kết tốt đẹp đã được thực hành trong gần 60 năm.

Sự hiện diện năng động của Công giáo

Bằng chứng về sự thất bại của chính phủ cũng trở nên rõ ràng như bằng chứng về một Giáo hội kiên trì.

Việc tổ chức cuộc hành hương đại kết là một cách để ghi nhận công việc phi thường đang được thực hiện trong nước. Ví dụ, đứng trước rất nhiều nhu cầu khác nhau, các nam nữ tu sĩ Công giáo từ 30 cộng đoàn đã sáng tạo ra một cách thức mới để phục vụ: Được gọi là Liên đới với Nam Sudan, thừa tác vụ cộng tác giữa các dòng tu và tập trung các chương trình chuyên sâu nhất vào việc đào tạo giáo viên, nhân viên chăm sóc sức khỏe và nữ hộ sinh.

Tại Hoa Kỳ, công việc này được điều phối bởi tổ chức Friends in Solidarity. Nữ tu Joan Mumaw, chủ tịch của tổ chức, thuộc Dòng Nữ Tu Tôi tớ Trái tim Vô nhiễm, đã cho Register biết về những việc đã hoàn thành của họ, dù có nhiều trở ngại.

Sơ báo cáo rằng có khoảng 700 giáo viên, được đào tạo hai năm tại trường cao đẳng sư phạm ở Yambo, đã được chứng nhận từ năm 2013 trong khi 290 sinh viên tốt nghiệp Viện Đào tạo Y tế Công giáo ở Wau, chủ yếu là y tá và nữ hộ sinh. Cả hai trường đều nằm cách xa thủ đô Juba.

Thật đáng buồn, hơn 70% trẻ em của đất nước không được đến trường.

(Đại học Công giáo Nam Sudan, một trong những trường danh tiếng nhất của đất nước, đã có từ trước khi giành được độc lập. Trường mở cửa vào năm 2008 theo sáng kiến của hội đồng giám mục Sudan. Trường có hơn 1.800 sinh viên theo học tại Juba và Wau. Trong chiến tranh, đại học này là trường đại học duy nhất mở cửa cho sinh viên sau đại học.)

Sơ Joan nói: “Chúng tôi rất tự hào rằng khoảng 90% sinh viên tốt nghiệp của chúng tôi đang làm việc trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe ở Nam Sudan”. Giáo viên phải đối mặt với sự sắp xếp công việc khó khăn hơn vì chính phủ không trả lương cho họ “vì vậy rất nhiều sinh viên tốt nghiệp cuối cùng đến với các tổ chức phi chính phủ nhưng họ vẫn là những người lãnh đạo trong cộng đồng,” đó là một mục tiêu chính.

Sơ Joan cũng làm nổi bật ích lợi của hai trường khi quy tụ những người từ các vùng miền và nguồn gốc sắc tộc khác nhau đến với nhau: Bởi vì sinh viên sống và làm việc cùng nhau trong nhiều năm, “họ sẽ biết tôn trọng sự khác biệt và coi mình là người Nam Sudan, một dân tộc.”

Sơ Joan sẽ từ nhiệm vào tháng tới. Người thay thế Sơ là Sơ Mumbi Kigutha thuộc Dòng Precious Blood Sisters ở Dayton, Ohio, sẽ có mặt ở Juba khi Đức Thánh Cha Phanxicô đến. Sơ Joan lưu ý: “Đức Giáo hoàng có thể giúp hồi sinh tiến trình hòa bình.

Một vùng ngoại vi trên bờ vực tuyệt vọng

Nam Sudan là quốc gia non trẻ nhất — và nghèo nhất — trên trái đất.

Cuộc nội chiến đã giết chết hơn 400.000 người và khiến hơn 4,5 triệu người khác phải di tản, đẩy một quốc gia vốn đã nghèo đói xuống đáy của tình trạng sức khỏe toàn cầu: Nam Sudan có một trong những quốc gia có tỷ lệ tử vong bà mẹ cao nhất thế giới; 88% phụ nữ không biết đọc hay biết viết; 82% dân số sống trong trong cảnh nghèo đói; và chỉ có 10% được tiếp cận với điều kiện vệ sinh cơ bản.

Hầu như không có một giọt dầu mỏ nào của quốc gia chảy xuống cho công dân của đất nước. Sau nhiều thập kỷ chiến đấu để giải phóng miền Nam khỏi sự kìm kẹp của miền Bắc, tân chính phủ đã thất bại trong việc xoay trục sang xây dựng thể chế và cung cấp dịch vụ. Các tổ chức quốc tế và các tổ chức có nền tảng tôn giáo đã phải thay thế vai trò.

Trong năm ngoái, cuộc xung đột mới cộng với tình trạng lũ lụt tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ đã dẫn đến nguy cơ đói kém cùng cực: 2/3 người dân Nam Sudan đang trải qua tình trạng nạn đói nghiêm trọng, mức độ mất an ninh lương thực cao nhất kể từ năm 2011. Trong khi đó, cuộc chiến ở Ukraine đã chuyển hướng đồng đô la tài trợ sang một cuộc khủng hoảng mới, làm suy giảm phản ứng nhân đạo ở Nam Sudan.

Một số người mô tả cuộc viếng thăm của Đức Giáo hoàng giống như đến một đất nước đang trên bờ vực của thảm họa.

Người ta không thể tưởng tượng được một nơi nào nằm ở ngoại vi hơn nữa, đó chính là nơi mà Đức Phanxicô nói rằng Chúa gọi chúng ta đến. Trong Tông huấn Evangelii Gaudium, ngài viết, “Tất cả chúng ta được yêu cầu tuân theo tiếng gọi của Người để bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân để đến với tất cả các ‘vùng ngoại vi’ đang cần ánh sáng của Tin Mừng.”

Do đó, tình trạng nằm ở ngoài lề của Nam Sudan đã thu hút sự chú ý của Đức Thánh Cha.

Đi bộ hành hương

Có rất nhiều phép lạ nhỏ cho những ai nhìn thấy chúng.

Đây là tin vui: Hai năm trước, Đức Giám mục Christian Carlassare của Rumbek đã bị bắn vào chân bởi những kẻ tấn công lúc nửa đêm đột nhập vào nhà xứ Rumbeck trong một hành động đe dọa kỳ quái. Cần thực hiện nhiều lần phẫu thuật để khôi phục khả năng đi lại của ngài.

Tuy nhiên, vào ngày 25 tháng Một, Đức Cha bắt đầu cuộc đi bộ hành hương kéo dài 9 ngày từ Rumbeck đến Juba, cùng với khoảng 80 bạn trẻ, sinh viên và các thành viên ủy ban công lý và hòa bình.

Đức Cha Carlassare viết trong một email gửi tới Register: “Chúng tôi sẽ đi từ giáo xứ này sang giáo xứ khác trên lộ trình để chia sẻ thông điệp về sự hiệp thông và hòa giải của Đức Thánh Cha”.

Đức Cha giải thích: “Đức Thánh Cha hiện đang đến như một người hành hương hòa bình cùng với các nhà lãnh đạo tôn giáo của các tông phái Kitô giáo khác. Ngài thách đố từng người Nam Sudan cùng tham gia với ngài trong một cuộc hành hương này. Hòa bình không phải là mục tiêu của cuộc hành trình, mà là chính cuộc hành trình”.

Ngài mô tả sự chú ý của Đức Phanxicô là “mang lại cho chúng tôi sức mạnh và lòng can đảm rất lớn,” với những kết quả tích cực trong tương lai.

Đức Cha nói: “Người ta sẽ mạnh dạn đấu tranh cho hòa bình hơn và sẽ không dễ dàng bị thao túng bởi những cá nhân bạo lực. Chính phủ sẽ nỗ lực hơn nữa để thực hiện các thỏa thuận của tiến trình hòa bình và sẵn sàng đối thoại nhiều hơn giữa các bên. Các nhà lãnh đạo Giáo hội sẽ tiếp tục công bố Tin mừng rằng Chúa Giêsu Kitô đã hòa giải chúng ta với nhau.”

Đức Giám mục Carlassare kết thúc thông điệp đầy hy vọng của ngài với lời cầu nguyện rằng: “Việc giải trừ quân bị bắt đầu từ việc giải trừ quân bị tâm hồn chúng ta…”

Hòa giải, đồng thời chống lại sự cướp phá

Tầm nhìn của Đức Giám mục Carlassare không phải là xa vời. Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đến thăm Kenya vào năm 2015. Bài diễn từ của ngài chống chủ nghĩa bộ lạc kêu gọi mọi người trong sân vận động nắm tay nhau, lan tỏa khắp nền văn hóa quốc gia và giúp ngăn chặn một cuộc bầu cử tổng thống chia cắt đất nước.

Nhiều giáo sĩ Công giáo ở Nam Sudan hy vọng cuộc hành hương sẽ gây được tiếng vang ở nhiều cấp độ.

Cha Jim Greene thuộc dòng truyền giáo Châu Phi đã chia sẻ điều này với Register, “Chúng tôi hy vọng rằng Đức Thánh Cha cũng sẽ nói về sự hòa giải, không chỉ ở cấp độ chính trị và quốc gia. Ngài cần nói về sự hòa giải giữa những người hàng xóm, giữa những người thuộc các sắc tộc khác nhau, và đặc biệt là về sự hòa giải nội tâm với những biến cố trong quá khứ.”

Chắc chắn, Đức Giáo Hoàng sẽ nhắc đi nhắc lại lời kêu gọi hòa giải.

Đồng thời, ngài đang chuẩn bị phê phán gay gắt nạn cướp phá lục địa vốn đã bị vơ vét kiệt quệ.

Đức Thánh Cha Phanxicô nói trong một cuộc phỏng vấn ngày 15 tháng Mười Hai: “Có một điều mà chúng ta phải lên án: có một sự vô thức tập thể… nói rằng Châu Phi là để bóc lột. Lịch sử đã cho chúng ta biết như vậy, với nền độc lập đã đi được nửa chặng đường. Người ta trao cho họ sự độc lập về kinh tế từ mặt đất trở lên, nhưng người ta giữ lại lòng đất để bóc lột nó, chúng tôi nhìn thấy ác tâm của các quốc gia khác khi chiếm đoạt tài nguyên của Châu Phi.”


[Nguồn: ncregister]

[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 1/2/2023]