“Chúa luôn ở cùng chúng ta và chăm sóc chúng ta, nhất là trong những nơi thử thách”
Thánh lễ. Năm Thánh của Thế giới Thiện nguyện: Bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxicô vào Chúa Nhật thứ nhất Mùa Chay
*******
Vào ngày 9 tháng 3 năm 2025, tại Quảng trường Thánh Phêrô, một Thánh lễ đặc biệt được cử hành cho Năm Thánh của Thế giới Thiện nguyện. Bài giảng do Đức Thánh Cha Phanxicô chuẩn bị, được Đức Hồng y Michael Czerny đọc. Trong bài giảng, Đức Thánh Cha đã đưa ra những suy tư sâu sắc về ý nghĩa của Mùa Chay và vai trò đặc biệt của hoạt động thiện nguyện trong xã hội ngày nay.
Chúa Giêsu trong hoang địa: Con đường vâng phục và thử thách
Bài giảng bắt đầu bằng việc nhắc lại cách Chúa Giêsu được Thần Khí dẫn vào hoang địa (Lc 4:1), một nơi tĩnh lặng được biến thành nơi lắng nghe và lựa chọn giữa những tiếng nói đối lập. Hành động vâng phục này mang tình người con thảo đối với Thần Khí của Chúa Cha làm nổi bật nhân tính của Chúa Giêsu, Đấng cũng đã trải qua cơn đói và bị ma quỷ cám dỗ trong bốn mươi ngày. Trải nghiệm này mời gọi chúng ta nhận biết những cám dỗ của mình và sự hiện diện liên tục của Chúa Giêsu, Đấng hướng dẫn và củng cố chúng ta trên con đường hoán cải.
Những cám dỗ
Đức Thánh Cha Phanxicô đào sâu ba khía cạnh trong các cám dỗ của Chúa Giêsu và ý nghĩa của chúng đối với chúng ta:
- Chúa Giêsu vào hoang địa trong tinh thần vâng phục Thần Khí, trong khi những cám dỗ của chúng ta áp đặt lên chúng ta, làm tổn hại sự tự do của chúng ta. Tuy nhiên, Thiên Chúa, qua Chúa Giêsu, vẫn luôn ở bên chúng ta, đặc biệt là trong những lúc thử thách.
- Ma quỷ tìm cách tách rời Chúa Giêsu ra khỏi mối tương quan của Người với Chúa Cha, cám dỗ về căn tính của Người là Con Thiên Chúa. Nhưng với lòng trung tín của Người, Chúa Giêsu đã biến mối tương quan ấy thành một ân sủng phổ quát, chia sẻ sự hiệp nhất của Người với Chúa Cha để cứu rỗi tất cả mọi người.
- Chúa Giêsu đánh bại ác thần trong hoang địa, báo trước chiến thắng chung cuộc của Người vào lễ Phục sinh. Mặc dù chúng ta có vấp ngã trước cám dỗ, Thiên Chúa vẫn nâng chúng ta lên bằng sự tha thứ của Người, biến những thất bại của chúng ta thành cơ hội để được cứu chuộc và hy vọng.
Những hạt giống của một nhân loại mới
Đức Thánh Cha Phanxicô bày tỏ lòng tri ân đối với các thiện nguyện viên hiện diện, làm nổi bật sự phục vụ vô vị lợi của họ theo gương Chúa Giêsu. Công việc của họ bên cạnh những người bệnh, người đau khổ, các tù nhân, người trẻ và người già đã nhóm lên niềm hy vọng trong xã hội. Trong những sa mạc của sự nghèo đói và cô đơn, những hành động quảng đại phục vụ nhỏ bé của họ làm trổ sinh những hạt giống của một nhân loại mới, đưa chúng ta đến gần hơn với khu vườn mà Thiên Chúa đã mơ ước dành cho tất cả mọi người.
Năm Thánh của Thế giới Thiện nguyện, được cử hành vào đầu Mùa Chay, mời gọi chúng ta suy ngẫm về những thử thách của chính bản thân và tầm quan trọng của việc phục vụ tha nhân. Noi gương Chúa Giêsu và sự tận tụy của các thiện nguyện viên, chúng ta có thể biến những sa mạc của cuộc sống thành nơi hy vọng và đổi mới.
_____________________________________________________
Toàn văn:
THÁNH LỄ
BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ
DO ĐỨC HỒNG Y MICHAEL CZERNY ĐỌC
Chúa Giêsu được Thánh Thần dẫn vào hoang địa (x. Lc 4:1). Mỗi năm, hành trình Mùa Chay của chúng ta bắt đầu bằng việc theo Chúa đến đó và chia sẻ kinh nghiệm mà Người đã biến đổi vì lợi ích của chúng ta. Khi Chúa Giêsu bước vào hoang địa, một sự thay đổi mang tính quyết định đã xảy ra: nơi tĩnh lặng trở thành nơi lắng nghe. Trong hoang địa, khả năng lắng nghe của chúng ta được thử thách, vì chúng ta phải chọn giữa hai tiếng nói hoàn toàn khác nhau. Về vấn đề này, Tin mừng cho chúng ta biết rằng hành trình của Chúa Giêsu bắt đầu bằng hành động lắng nghe và vâng phục: chính Thánh Thần, quyền năng của Thiên Chúa, đã dẫn đưa Người đến nơi không có sự gì tốt lành trổ sinh từ mặt đất cũng chẳng có mưa từ trời xuống. Trong hoang địa, chúng ta trải nghiệm sự nghèo khó về vật chất lẫn tinh thần, nhu cầu về bánh và lời Chúa.
Chúa Giêsu, Đấng là người thật, cũng trải qua cơn đói đó (x. c. 2). Người bị cám dỗ trong bốn mươi ngày bởi một lời không đến từ Thánh Thần, nhưng từ ác thần, từ ma quỷ. Khi bắt đầu bốn mươi ngày Mùa Chay, chúng ta hãy suy ngẫm về thực tế rằng chính chúng ta cũng bị cám dỗ, nhưng chúng ta không đơn độc. Chúa Giêsu luôn ở với chúng ta, dẫn dắt chúng ta vượt qua hoang địa. Con Thiên Chúa làm người không chỉ đưa ra cho chúng ta tấm gương về cách chống lại sự dữ. Người còn ban cho chúng ta điều cao cả hơn nhiều: sức mạnh để chống lại các cuộc tấn công của nó trên hành trình đức tin của chúng ta.
Vì thế, chúng ta hãy suy ngẫm về ba khía cạnh của sự cám dỗ của Chúa Giêsu và của chính chúng ta: sự khởi đầu, cách thức diễn ra và kết quả của nó. Theo cách này, chúng ta sẽ tìm thấy nguồn cảm hứng cho hành trình hoán cải của mình.
Trước hết là sự khởi đầu. Cám dỗ của Chúa Giêsu là có chủ ý: Chúa không vào hoang địa để chứng tỏ sức mạnh ý chí của Người, nhưng phát xuất từ tấm lòng người con thảo mở ra với Thần Khí của Chúa Cha và sẵn sàng vâng theo sự hướng dẫn của Người. Ngược lại, cám dỗ của chúng ta không mang tính chủ ý: sự dữ có trước sự tự do của chúng ta, nó tấn công từ bên trong, giống như một bóng tối bên trong và một mối đe dọa thường trực. Mỗi khi chúng ta xin Chúa đừng để chúng ta sa chước cám dỗ (x. Mt 6:13), chúng ta cần nhớ rằng Chúa đã đáp lại lời cầu nguyện đó qua Chúa Giêsu, Ngôi Lời Nhập thể, Đấng luôn ở bên chúng ta. Chúa luôn ở gần và chăm sóc chúng ta, đặc biệt là trong những lúc thử thách và bấp bênh, khi kẻ cám dỗ lên tiếng. Hắn là cha của những lời dối trá (x. Ga 8:44), gian tà và lừa lọc, vì hắn biết Lời Chúa mà không hiểu, hoàn toàn ngược lại. Như hắn đã làm với Ađam trong Vườn Địa đàng (x. St 3:1-5), thì nay hắn cũng làm điều đó với Chúa Giêsu, Ađam mới, trong hoang địa.
Ở đây chúng ta thấy cách thức đặc biệt khi Chúa Kitô bị cám dỗ, cụ thể là, ngay trong mối tương quan của Người với Thiên Chúa Cha. Ma quỷ là kẻ phá vỡ và chia rẽ, trong khi Chúa Giêsu là Đấng liên kết Thiên Chúa và con người, là Đấng trung gian. Với sự xảo quyệt của mình, ma quỷ muốn phá vỡ mối liên kết đó và dụ dỗ Chúa Giêsu lợi dụng vị thế của Người. Hắn nói: “Nếu ông là Con Thiên Chúa, hãy truyền cho hòn đá này hóa bánh đi” (Lc 4,3); rồi lại nói: “Nếu ông là Con Thiên Chúa, thì đứng đây mà gieo mình xuống đi” (c. 9), từ nóc Đền thờ. Để trả lời cho những cám dỗ này, Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa, được Thần Khí hướng dẫn, đã chọn cách sống mối quan hệ của người con thảo với Chúa Cha. Đây là điều Chúa chọn: mối quan hệ duy nhất và riêng biệt của Người với Thiên Chúa, Đấng mà Người là Con Một, trở thành một mối quan hệ bao trùm tất cả mọi người, không loại trừ bất kỳ ai. Mối tương quan của Chúa Giêsu với Chúa Cha không phải là điều để nắm giữ (x. Pl 2:6), hay để khoe khoang, nhằm đạt được thành công và thu hút người theo, nhưng đúng hơn là một món quà mà Người chia sẻ với thế gian để cứu độ chúng ta.
Chúng ta cũng bị cám dỗ trong mối tương quan với Thiên Chúa, nhưng theo cách rất khác. Ma quỷ thì thầm vào tai chúng ta rằng Thiên Chúa không thực sự là Cha của chúng ta, rằng thực tế Người đã bỏ rơi chúng ta. Satan cố gắng thuyết phục chúng ta rằng chẳng có bánh cho người đói, nhất là bánh từ đá, rằng các thiên thần sẽ không đến cứu giúp chúng ta khi chúng ta vấp ngã, và rằng thế giới này chỉ nằm trong tay của những quyền lực sự dữ nghiền nát các quốc gia bằng những mưu đồ ngạo mạn và sự tàn bạo của chiến tranh. Thế nhưng, chính khi ma quỷ muốn chúng ta tin rằng Thiên Chúa ở xa chúng ta, và muốn cám dỗ chúng ta tuyệt vọng, thì Chúa lại càng lại gần chúng ta hơn, hiến dâng mạng sống của Người để cứu chuộc thế giới.
Khía cạnh thứ ba là kết quả của những cám dỗ này. Chúa Giêsu, Đấng được xức dầu của Thiên Chúa, đã chiến thắng sự dữ; Người xua đuổi ma quỷ, nhưng nó vẫn sẽ quay lại cám dỗ Người, chờ đợi “thời cơ” (câu 13). Phúc Âm cho chúng ta biết như vậy, và chúng ta nhớ rằng trên đồi Golgotha, Chúa Giêsu lại bị cám dỗ một lần nữa: “Nếu mi là Con Thiên Chúa, thì xuống khỏi thập giá xem nào” (Mt 27:40; x. Lc 23:35). Trong hoang địa, kẻ cám dỗ đã bị đánh bại, nhưng chiến thắng của Chúa Kitô vẫn chưa phải là chiến thắng cuối cùng, bởi vì chiến thắng đó sẽ diễn ra trong mầu nhiệm vượt qua của cái chết và sự phục sinh của Người.
Khi chuẩn bị cử hành mầu nhiệm trung tâm của đức tin, chúng ta nhận ra rằng kết quả cho những thử thách của chúng ta thì khác. Trước sự cám dỗ, có lúc chúng ta sa ngã; tất cả chúng ta đều là tội nhân. Tuy nhiên, thất bại của chúng ta không phải là chung cuộc, bởi vì sau mỗi lần vấp ngã, Thiên Chúa nâng chúng ta dậy bằng tình yêu và sự tha thứ vô biên của Người. Sự thử thách của chúng ta không kết thúc trong thất bại, bởi vì, trong Chúa Kitô, chúng ta được cứu chuộc khỏi sự dữ. Khi chúng ta cùng Người bước qua sa mạc, chúng ta bước đi trên một con đường chưa từng đi trước đây: chính Chúa Giêsu mở ra trước mắt chúng ta con đường giải thoát và cứu chuộc mới này. Bằng cách theo Chúa trong đức tin, từ những kẻ lang thang chúng ta trở thành những người hành hương.
Anh chị em thân mến, tôi mời gọi anh chị em bắt đầu hành trình Mùa Chay của mình theo cách này. Và vì trên đường đi, chúng ta cần “thiện chí” (buona voluntà) mà Chúa Thánh Thần luôn gìn giữ trong chúng ta, nên tôi rất vui được gửi lời chào tất cả những “thiện nguyện viên” (volontari) đang hành hương tại Rome hôm nay. Các bạn thân mến, tôi chân thành cảm ơn các bạn đã noi gương Chúa Giêsu, các bạn phục vụ những người lân cận của mình một cách không mệt mỏi. Trên những đường phố và trong nhà, cùng với những người bệnh, những người đau khổ và những người bị giam cầm, cùng với những người trẻ và người già, lòng quảng đại và sự dấn thân của các bạn mang đến hy vọng cho toàn thể xã hội của chúng ta. Trong các sa mạc của sự nghèo đói và cô đơn, tất cả những hành động nhỏ bé đó đang giúp làm cho một nhân loại mới nở hoa trong khu vườn mà Thiên Chúa hằng mơ ước ở khắp mọi nơi cho tất cả chúng ta.
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 10/3/2025]
