Kazakhstan, “Vùng đất của những vị tử đạo và những người tín hữu, vùng đất của những người bị lưu đày và những vị anh hùng, vùng đất của giới tri thức và nghệ sĩ”
Diễn từ của Đức Thánh Cha trước các nhà chức trách, xã hội dân sự và ngoại giao đoàn
© Vatican Media
*******
Lúc 7.30 tối (3:30 chiều giờ Roma), Đức Thánh Cha Phanxicô gặp gỡ các Nhà chức trách, Xã hội Dân sự và Đoàn Ngoại giao tại Phòng Hòa nhạc Qazaq.
Sau lời chào của Tổng thống nước Cộng hòa Kazakhstan, ông Kassym-Jomart K. Tokayev, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đọc diễn từ của ngài.
Kết thúc buổi gặp gỡ, sau khi rời Dinh Tổng thống nước Cộng hòa, Đức Thánh Cha di chuyển bằng xe hơi đến Tòa Khâm sứ Kazakhstan.
Sau đây là diễn từ của Đức Thánh Cha trong buổi gặp gỡ các Nhà Chức trách, Xã hội Dân sự, và Ngoại giao đoàn:
___________________________________________________
Diễn từ của Đức Thánh Cha
Kính thưa ông Tổng thống,
Thưa các thành viên của Chính phủ và Ngoại giao đoàn,
Thưa các vị Giới chức Tôn giáo và Xã hội dân sự,
Các vị đại diện Xã hội Dân sự và Thế giới văn hóa,
Thưa quý ông quý bà!
Tôi xin gửi tới quý vị lời chào thân ái và tôi xin cảm ơn ngài Tổng thống với những lời chào mừng. Tôi rất vinh dự được có mặt ở đây với quý vị, trong miền đất mênh mông và cổ kính này. Tôi đến đây như một người hành hương vì hòa bình, tìm kiếm sự đối thoại và hiệp nhất. Thế giới của chúng ta rất cần hòa bình: thế giới cần khôi phục lại sự hài hòa. Một sự hài hòa mà ở đây, trong đất nước này, được minh họa bằng thứ mà tôi được biết là một trong những nhạc cụ truyền thống của đất nước: đàn dombra. Dombra là một dấu ấn đặc trưng cho nền văn hóa của quý vị và là một trong những biểu tượng quan trọng nhất của Kazakhstan, đến mức gần đây một ngày đã được dành riêng để tôn vinh nó. Tôi muốn dùng cây đàn dombra này để làm điểm bắt đầu cho những gì tôi muốn chia sẻ với quý vị hôm nay.
Khi chuẩn bị cho cuộc hành trình này, tôi cũng biết được rằng một số phiên bản của đàn dombra đã được sử dụng trong thời Trung cổ, và trải qua nhiều thế kỷ, nó đồng hành với việc ngâm thơ và đọc trường thiên tiểu thuyết, kết nối quá khứ với hiện tại. Là biểu tượng cho tính liên tục của sự đa dạng, nhịp điệu của nó luôn đồng hành với ký ức của đất nước quý vị; do đó, nó được xem như một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc không bỏ qua những sợi dây liên kết chúng ta với đời sống của những người đã đi trước chúng ta, trong bối cảnh của các thay đổi nhanh chóng về kinh tế và xã hội hôm nay. Tôi đặc biệt nghĩ đến những truyền thống giúp chúng ta biết trân trọng quá khứ và quý trọng di sản kế thừa phong phú mà chúng ta đã đón nhận. Chẳng hạn, ở đây tôi nghĩ về truyền thống phổ biến tốt đẹp của quý vị là làm bảy ổ bánh vào sáng thứ Sáu để tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Ký ức về đất nước của quý vị, nơi Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II, khi hành hương đến Kazakhstan, đã định nghĩa như là “vùng đất của các vị tử đạo và của các tín hữu, vùng đất của những người bị lưu đày và của các vị anh hùng, vùng đất của những người tri thức và nghệ sĩ” (Diễn từ tại Lễ Chào đón, ngày 22 tháng Chín, 2001), ôm chặt lấy một lịch sử huy hoàng của văn hóa, lòng nhân ái và đau khổ. Làm thế nào chúng ta có thể không nhớ lại cách đặc biệt các trại tù và những vụ trục xuất hàng loạt, trong các thành phố và những thảo nguyên ngút ngàn của miền đất này, sự áp bức đối với rất nhiều dân tộc? Nhưng người Kazakhstan đã không để họ trở thành tù nhân của những bất công đó: ký ức về sự cách ly đã dẫn đến mối quan tâm sâu sắc về việc hòa nhập. Ở miền đất này, từ thời xa xưa đã trải qua những cuộc di tản lớn của các dân tộc, mong rằng ký ức về những đau khổ và thử thách mà quý vị đã phải chịu đựng là một phần không thể thiếu trong hành trình hướng về tương lai, truyền cảm hứng cho quý vị dành ưu tiên tuyệt đối cho phẩm giá con người, phẩm giá của mỗi người nam và nữ, và của mọi nhóm dân tộc, xã hội và tôn giáo.
Trở lại với cây đàn dombra: nó được chơi bằng cách búng hai dây đàn. Kazakhstan nổi tiếng về khả năng xây dựng sự hài hòa giữa “hai dây song song”: nhiệt độ giá buốt vào mùa đông và nóng như thiêu đốt vào mùa hè; và giữa truyền thống và sự tiến bộ, như được thể hiện bằng cuộc gặp gỡ giữa các thành phố lịch sử và thành phố hiện đại như thủ đô này. Trên hết, ở đất nước Kazakhstan chúng ta có thể nghe thấy “những nốt nhạc” của hai linh hồn Á và Âu, mang đến cho đất nước “sứ mệnh kết nối hai lục địa” vĩnh viễn (ID., Diễn từ gửi giới trẻ, 23 tháng Chín năm 2001); trở thành “cầu nối giữa Châu Âu và Châu Á”, và là “điểm nối giữa Đông và Tây” (ID., Lễ khởi hành, ngày 25 tháng Chín năm 2001). Những dây của cây đàn dombra thường được thưởng thức hòa cùng với các nhạc cụ dây khác điển hình của các miền đất này: là một lời nhắc nhở rằng sự hòa hợp phát triển và trưởng thành nằm trong việc cùng với nhau, trong sự hiệp nhất hòa hợp dẫn đến một đời sống xã hội “hài hòa”. Một câu tục ngữ tuyệt vời của địa phương nói rằng, “hiệp nhất là nguồn gốc của sự thành công”. Nếu điều đó đúng ở mọi nơi, thì ở đây nó đúng theo một cách rất đặc biệt. 550 nhóm sắc tộc và hơn 80 ngôn ngữ hiện diện trong đất nước, với lịch sử đa dạng và các truyền thống văn hóa và tôn giáo, đại diện cho một “bản giao hưởng” phi thường; chúng làm cho Kazakhstan trở thành một phòng thí nghiệm đa sắc tộc, đa văn hóa và đa tôn giáo vô cùng độc đáo và cho thấy ơn gọi đặc biệt của đất nước, đó là trở thành một quốc gia của sự gặp gỡ.
Tôi đến đây để nhấn mạnh đến tầm quan trọng và tính cấp thiết của khía cạnh gặp gỡ này, điều mà các tôn giáo được kêu gọi đóng góp cách đặc biệt. Tôi rất vinh dự được tham gia Đại hội các Nhà Lãnh đạo của các Tôn giáo Truyền thống và Thế giới lần thứ Bảy. Thật phù hợp, Hiến pháp của Kazakhstan, khi xác định đất nước là một quốc gia thế tục, đã quy định quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng. Một tính thế tục lành mạnh, thừa nhận vai trò quan trọng và không thể thiếu của tôn giáo và chống lại các hình thức của chủ nghĩa cực đoan làm biến chất tôn giáo, thể hiện một điều kiện quan trọng cho việc đối xử bình đẳng với mỗi người công dân, đồng thời nuôi dưỡng ý thức trung thành với đất nước nơi tất cả các nhóm sắc tộc, ngôn ngữ, văn hóa và tôn giáo. Các tôn giáo cần phải có quyền tự do để thể hiện bản thân, trong khi thực hiện vai trò độc nhất của mình là tìm kiếm và làm chứng cho Đấng Tuyệt đối. Tự do tôn giáo thể hiện con đường tốt nhất cho sự chung sống của người dân.
Đòi hỏi này được gợi lên bằng chính tên gọi của đất nước quý vị, vì chữ “Kazakh” dùng để chỉ việc bước đi trong tự do và độc lập. Bảo vệ tự do, một khát vọng được khắc sâu trong tâm hồn mỗi người, là điều kiện duy nhất cho sự gặp gỡ đích thực giữa các cá nhân và các nhóm, được thể hiện trong xã hội dân sự qua việc công nhận các quyền, cùng với các nghĩa vụ. Về vấn đề này, tôi xin bày tỏ sự trân trọng đối với việc khẳng định giá trị sự sống của con người được thể hiện qua việc xóa bỏ án tử hình nhân danh quyền được hy vọng của mỗi con người. Cùng với điều này, vấn đề quan trọng là bảo đảm quyền tự do tư tưởng, tự do lương tâm và tự do ngôn luận, để cho phép mỗi cá nhân thực hiện vai trò bình đẳng và duy nhất của mình trong việc phục vụ toàn xã hội.
Ở đây cây đàn dombra có thể hỗ trợ chúng ta suy tư. Nói tóm lại, nó là một loại nhạc cụ dân gian, và như vậy nó nói lên vẻ đẹp của việc bảo tồn đặc điểm nổi bật và tinh thần của một dân tộc. Trước hết, đây là nhiệm vụ của các nhà hữu trách dân sự, những người chịu trách nhiệm chính về sự phát triển thiện ích chung, và trên hết là thể hiện sự ủng hộ cho nền dân chủ, là hình thức phù hợp nhất để biến quyền lực thành sự phục vụ toàn dân tộc chứ không đơn thuần phục vụ cho một nhóm thiểu số. Tôi biết rằng một tiến trình dân chủ hóa đã được khởi xướng, đặc biệt là trong những tháng gần đây, với mục đích tăng cường năng lực của Nghị viện và chính quyền địa phương, nói chung là sự phân bổ quyền lực mở rộng hơn. Đây là một tiến trình thật đáng tán dương và khó khăn, và chắc chắn không phải là một tiến trình ngắn hạn, đòi hỏi sự kiên trì hướng tới mục tiêu và không quay trở lại. Thật vậy, lòng tin vào những người cầm quyền tăng lên khi các lời hứa không đơn thuần là phương tiện để đạt mục tiêu, nhưng được thực hiện cách hiệu quả.
Tiến trình dân chủ và hiện đại hóa ở mọi nơi phải vượt xa hơn những mỹ từ; chúng phải được thể hiện trong việc phục vụ con người cách cụ thể: một “nền chính trị tốt”, xuất phát từ việc lắng nghe người dân và đáp ứng các nhu cầu chính đáng của họ, luôn liên kết với xã hội dân sự và các tổ chức phi chính phủ và nhân đạo, và đặc biệt quan tâm đến người lao động, thanh thiếu niên và hơn thế nữa các khu vực dễ bị tổn thương của xã hội. Tương tự như vậy, mọi quốc gia trên thế giới đều cần có các biện pháp chống tham nhũng. “Phong cách” chính trị dân chủ thực sự này là phản ứng hữu hiệu nhất đối với chủ nghĩa cực đoan, chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa dân túy có thể đe dọa đến sự ổn định và hạnh phúc của các dân tộc. Tôi cũng nghĩ đến sự cần thiết của an ninh kinh tế, mà vào đầu năm nay đã được chú ý ở cả những khu vực, mặc dù có nguồn năng lượng quan trọng, nhưng đang gặp nhiều khó khăn. Đây là một thách thức liên quan đến Kazakhstan cũng như toàn thế giới, trong đó sự phát triển toàn diện đang trở thành con tin cho những bất công lan rộng, theo đó các nguồn tài nguyên được phân bổ không đồng đều. Trách nhiệm của Nhà nước, cũng như của khu vực tư nhân là đối xử công bằng với tất cả các nhóm trong xã hội, bình đẳng về quyền và nghĩa vụ, và thúc đẩy sự phát triển kinh tế không dựa trên lợi nhuận của một số ít người, mà là phẩm giá của mỗi người lao động.
Chúng ta quay trở lại với cây đàn dombra – họ sẽ nói rằng vị Giáo hoàng này là một nhạc sĩ! Dombra đoàn kết Kazakhstan với các nước láng giềng và giúp truyền bá văn hóa của đất nước trên thế giới. Tôi hy vọng rằng tên gọi của đất nước vĩ đại này có thể tiếp tục là một từ đồng nghĩa của sự hòa hợp và hòa bình. Kazakhstan đại diện cho một giao lộ địa chính trị quan trọng, và vì vậy nó có một vai trò nền tảng trong việc làm dịu bớt các trường hợp xung đột. Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã đến đây để gieo những hạt giống hy vọng ngay sau các cuộc tấn công thảm kịch năm 2001. Tôi đến thăm quý vị khi cuộc chiến vô nghĩa và bi thảm đã nổ ra trong cuộc xâm lược Ukraine, và các cuộc xung đột và những mối đe dọa xung đột khác vẫn tiếp tục đẩy thời đại của chúng ta vào vòng nguy hiểm. Tôi đến để lặp lại lời cầu xin của tất cả những người lên tiếng kêu gọi hòa bình, đó là con đường tất yếu cho sự phát triển của thế giới toàn cầu hóa của chúng ta. Và đây là hòa bình: một con đường phát triển toàn diện cho thế giới toàn cầu hóa của chúng ta.
Do đó, nhu cầu mở rộng các nỗ lực ngoại giao để thúc đẩy đối thoại và gặp gỡ càng trở nên ngày càng cấp bách hơn, vì ngày nay vấn đề của một quốc gia là vấn đề của tất cả mọi quốc gia, và những quốc gia nắm quyền lực lớn hơn trên thế giới phải có trách nhiệm nhiều hơn đối với những quốc gia khác, đặc biệt là những đất nước dễ xảy ra bất ổn và xung đột nhất. Đây phải là mối quan tâm của chúng ta, không đơn thuần là lợi ích cá nhân của riêng chúng ta. Bây giờ là thời điểm phải ngừng gia tăng sự kình địch và củng cố các khối đối lập. Chúng ta cần những nhà lãnh đạo, ở cấp độ quốc tế, có thể tạo điều kiện cho các dân tộc phát triển sự hiểu biết lẫn nhau và đối thoại với nhau, và do đó tạo ra một “tinh thần Helsinki” mới, quyết tâm củng cố tính đa phương, xây dựng một thế giới hòa bình và ổn định hơn, hướng tới các thế hệ tương lai. Để việc này xảy ra, điều cần thiết là có sự thấu hiểu, kiên nhẫn và đối thoại với tất cả mọi người. Tôi xin lặp lại: với tất cả.
Khi suy nghĩ về cam kết toàn cầu đối với hòa bình, tôi bày tỏ sự đánh giá cao đối với việc dứt khoát từ bỏ vũ khí nguyên tử của đất nước và nỗ lực phát triển các chính sách về năng lượng và môi trường tập trung vào việc giảm bớt sự lệ thuộc vào nhiên liệu carbon và đầu tư vào các nguồn năng lượng sạch, tầm quan trọng của nó đã được nhấn mạnh bởi cuộc Triển lãm Quốc tế được tổ chức tại đây cách đây 5 năm. Cùng với cam kết đối thoại liên tôn, đây là những hạt giống hy vọng cụ thể được gieo vào mảnh đất chung của nhân loại; nó tùy thuộc vào chúng ta gieo trồng những hạt giống đó vì ích lợi của các thế hệ mai sau, cho lớp người trẻ cùng những mong muốn của họ phải được xem xét cách nghiêm túc khi chúng ta đưa ra các quyết định ảnh hưởng đến hiện tại và tương lai. Tòa Thánh luôn đồng hành cùng quý vị trong việc này: sau khi đất nước được độc lập cách đây ba mươi năm, quan hệ ngoại giao đã được thiết lập, và hôm nay tôi rất vui được đến thăm đất nước khi ngày kỷ niệm đang đến gần. Tôi bảo đảm với quý vị về mong muốn của người Công giáo, những người đã có mặt ở Trung Á từ xa xưa, tiếp tục làm chứng cho tinh thần cởi mở và đối thoại cách tôn trọng là nét đặc trưng của vùng đất này. Và họ làm điều đó không với tinh thần chiêu mộ tín đồ.
Thưa ngài Tổng thống, các bạn thân mến, tôi xin cảm ơn vì sự đón tiếp nồng hậu của quý vị, thể hiện lòng hiếu khách nổi tiếng của quy vị, cũng như cơ hội trong những ngày này được đối thoại huynh đệ với các nhà lãnh đạo của nhiều tôn giáo. Xin Đấng Tối cao ban phúc lành cho ơn gọi hòa bình và hiệp nhất cho Kazakhstan, đất nước của sự gặp gỡ. Với quý vị, những người có trách nhiệm đối với ích chung, và với tất cả mọi người dân của đất nước, tôi xin bày tỏ niềm vui mừng được đến đây và sẵn sàng đồng hành bằng lời cầu nguyện và sự gần gũi với mọi nỗ lực đang được thực hiện để bảo đảm cho tương lai thịnh vượng và hòa hợp của đất nước vĩ đại này. Raqmét [Cảm ơn quý vị]! Xin Chúa chúc phúc cho Kazakhstan!
[Nguồn: exaudi]
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 14/9/2022]
