23 tháng Chín, 2020 10:47
ZENIT STAFF
Dưới đây là huấn từ của Đức Thánh Cha Phanxico hôm nay tại buổi Tiếp kiến chung hàng tuần hôm nay ngày 23 tháng Chín năm 2020, với các tín hữu hiện diện trong sân San Damaso thuộc Điện Tông tòa của Vatican.
******
Bài giáo lý “Chữa lành thế giới”: 8
Anh chị em thân mến, dường như là thời tiết không tốt cho lắm, nhưng cha vẫn chúc anh chị em buổi sáng tốt đẹp!
Để vươn lên tốt hơn từ một cuộc khủng hoảng như hiện tại, là cuộc khủng hoảng về sức khỏe, đồng thời cũng là cuộc khủng hoảng xã hội, chính trị và kinh tế, mỗi người trong chúng ta được kêu gọi phải gánh lấy trách nhiệm về phần mình, nghĩa là chia sẻ trách nhiệm. Chúng ta phản ứng không chỉ với tư cách cá nhân, mà còn từ các nhóm mà chúng ta thuộc về, với các vai trò của chúng ta trong xã hội, với những nguyên tắc của chúng ta, và với niềm tin của chúng ta vào Thiên Chúa nếu chúng ta là những tín hữu. Tuy nhiên, thường có nhiều người không thể tham gia vào việc tái thiết ích chung vì họ bị gạt ra ngoài lề xã hội, họ bị loại trừ hoặc bị làm ngơ; một số nhóm xã hội không thành công trong việc góp sức vì họ bị bóp nghẹt về mặt kinh tế hoặc xã hội. Trong một số xã hội, nhiều người không được tự do bày tỏ niềm tin và giá trị riêng của họ, hoặc ý tưởng riêng của họ: nếu họ bày tỏ chúng một cách tự do, họ sẽ bị bỏ tù. Ở những nơi khác, đặc biệt là ở thế giới phương Tây, nhiều người phải giấu giếm niềm tin tôn giáo hoặc đạo đức của riêng họ. Đây không phải là con đường để thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng, hoặc ít nhất là thoát khỏi nó tốt hơn. Chúng ta sẽ thoát ra khỏi nó tồi tệ hơn.
Để chúng ta có thể tham gia vào việc chữa lành và phục hồi các dân tộc, cách duy nhất là mọi người phải có đủ nguồn lực để thực hiện điều đó (xem Tóm lược Giáo huấn Xã hội của Giáo hội [CSDC], 186). Sau cuộc đại suy thoái kinh tế năm 1929, Đức Giáo hoàng Piô XI giải thích nguyên tắc phụ trợ (subsidiary) quan trọng như thế nào (xem Thông điệp Quadragesimo anno, 79-80). Nguyên tắc này có một chuyển động hai chiều: từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên. Có lẽ chúng ta không hiểu điều này nghĩa là gì, nhưng nó là một nguyên tắc xã hội khiến chúng ta đoàn kết hơn. Cha sẽ cố gắng giải thích nó.
Về một mặt, và đặc biệt trong những thời điểm thay đổi, khi cá nhân từng người, từng gia đình, từng hiệp hội nhỏ và cộng đồng địa phương không thể đạt được các mục tiêu chính, thì các cấp cao nhất của xã hội, chẳng hạn như Nhà nước, cần can thiệp để cung cấp các nguồn lực cần thiết cho phát triển. Chẳng hạn, do sự phong tỏa vì coronavirus, nhiều người, nhiều gia đình và các thực thể kinh tế đã và đang rơi vào những vấn đề nghiêm trọng. Vì vậy, các tổ chức công đang cố gắng giúp đỡ thông qua những sự can thiệp thích hợp về kinh tế xã hội, liên quan đến y tế… đây là chức năng của họ, là những gì họ cần làm.
Tuy nhiên, về mặt khác, các nhà lãnh đạo xã hội phải tôn trọng và thúc đẩy các cấp từ trung gian trở xuống. Trên thực tế, sự đóng góp của các cá nhân, của các gia đình, các hiệp hội, các doanh nghiệp, hoặc mọi cơ quan trung gian, và thậm chí của Giáo hội, đều mang tính quyết định. Tất cả những thực thể này, với các nguồn lực về văn hóa, tôn giáo, kinh tế hoặc sự tham gia của người dân, sẽ hồi sinh và củng cố xã hội (xem CSCD, 185). Có nghĩa là, có sự phối hợp từ trên xuống dưới, từ Nhà nước đến người dân, và từ dưới lên trên, từ các tổ chức của người dân đến cấp trên. Và đây chính là cách thực hiện nguyên tắc phụ trợ.
Mọi người cần có cơ hội đảm nhận trách nhiệm của mình trong tiến trình chữa lành xã hội mà họ là một thành viên trong đó. Khi một dự án được khởi động có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến một số nhóm xã hội nhất định, những nhóm này không thể bị loại khỏi việc tham gia – chẳng hạn: “Bạn làm việc gì?” “Tôi sẽ làm việc với người nghèo.” “À, thật là đẹp. Và bạn làm gì?” “Tôi sẽ dạy cho người nghèo, tôi sẽ nói cho người nghèo biết họ cần phải làm những gì.” Không, điều đó chẳng dẫn đến hiệu quả. Bước đầu tiên là cho phép người nghèo nói cho bạn biết họ sống như thế nào, họ cần gì… Hãy để mọi người nói! Và đây là cách hoạt động của nguyên tắc phụ trợ. Chúng ta không thể bỏ qua sự tham gia của người dân; sự khôn ngoan của họ; sự khôn ngoan của các nhóm người khiêm tốn không thể bị gạt sang một bên (xem Tông huấn Querida Amazonia [QA], 32; Tông huấn Laudato Si’, 63).
Thật không may, sự bất công này thường xảy ra ở những nơi tập trung các lợi ích kinh tế và địa chính trị khổng lồ, chẳng hạn như các hoạt động khai khoáng ở một số khu vực trên hành tinh (xem QA, 9.14). Tiếng nói của các dân tộc bản địa, văn hóa và tầm nhìn thế giới của họ không được xét đến. Ngày nay, sự thiếu tôn trọng nguyên tắc phụ trợ này đã lây lan như một loại virus. Chúng ta hãy nghĩ đến những biện pháp hỗ trợ tài chính lớn do các Chính phủ kích hoạt. Những công ty tài chính lớn nhất được lắng nghe hơn là người dân hoặc những người thực sự thúc đẩy nền kinh tế. Các công ty đa quốc gia được lắng nghe nhiều hơn là các phong trào xã hội. Nói theo ngôn ngữ hàng ngày, họ lắng nghe kẻ mạnh hơn là kẻ yếu, và đây không phải là con đường, nó không phải là cách của con người, nó không phải là con đường Chúa Giêsu đã dạy chúng ta, nó không phải là cách thực hiện nguyên tắc phụ trợ. Do đó, chúng ta không cho phép con người trở thành “tác nhân trong sự cứu chuộc của chính họ”. [1] Có một phương châm này trong tiềm thức tập thể của một số nhà chính trị hoặc nhân viên xã hội: tất cả mọi thứ cho người dân, không có điều gì cùng với người dân.
Từ trên xuống dưới mà không lắng nghe sự khôn ngoan của người dân, không khơi dậy trí tuệ của người dân trong việc giải quyết các vấn đề, trong trường hợp này là để vượt qua khủng hoảng. Hoặc chúng ta hãy nghĩ về việc chữa trị virus: các công ty dược phẩm lớn được lắng nghe nhiều hơn là những nhân viên y tế làm việc ở tuyến đầu trong các bệnh viện hoặc trong các trại tị nạn. Đây không phải là con đường tốt đẹp. Phải lắng nghe mọi người, những người đứng đầu và cả những người ở dưới cùng, tất cả mọi người.
Để vượt qua khủng hoảng tốt hơn, nguyên tắc phụ trợ phải được thi hành, tôn trọng quyền tự chủ và năng lực đóng góp mà mọi người đều có, đặc biệt là những người thấp kém nhất. Tất cả các chi thể của thân thể đều cần thiết, như Thánh Phaolô nói, chúng ta nghe nói rằng những bộ phận xem ra yếu đuối nhất và kém quan trọng nhất, trên thực tế lại là cần thiết nhất (xem 1 Cr 12:22). Từ hình ảnh này, chúng ta có thể nói rằng nguyên tắc phụ trợ cho phép mọi người đảm nhận vai trò của mình trong việc chữa lành và vận mệnh của xã hội. Thực hiện nó, thực hiện nguyên tắc phụ trợ mang đến hy vọng, mang đến hy vọng cho một tương lai lành mạnh và công bằng hơn; chúng ta hãy cùng nhau xây dựng tương lai này, khao khát những điều lớn lao hơn, mở rộng những chân trời và lý tưởng của chúng ta.[2] Hoặc chúng ta cùng chung tay làm điều đó, hoặc nó sẽ chẳng có hiệu quả. Hoặc chúng ta cùng nhau làm việc để thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng, tất cả các tầng lớp của xã hội, hoặc chúng ta sẽ không bao giờ thoát ra khỏi nó. Nó không hoạt động theo cách đó. Vượt ra khỏi khủng hoảng không có nghĩa là đánh bóng các tình hình hiện tại để chúng trông có vẻ công bằng hơn. Không. Thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng có nghĩa là phải thay đổi, và sự thay đổi thực sự trong đó mọi người, tất cả những người tạo thành một dân tộc, đóng góp vào đó. Tất cả các ngành nghề, tất cả mọi người. Và mọi việc, tất cả mọi người cùng nhau trong cộng đồng. Nếu tất cả mọi người không đóng góp, kết quả sẽ là xấu.
Trong một bài giáo lý trước đây, chúng ta đã thấy sự liên đới – sự liên đới lúc này – là con đường thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng: nó liên kết chúng ta và cho phép chúng ta tìm ra những kế hoạch vững chắc cho một thế giới mạnh khỏe hơn. Nhưng con đường liên đới này cần sự phụ trợ. Ai đó có thể nói với cha: “Nhưng, thưa cha, hôm nay cha đang nói đến những điều khó khăn!” Chính vì điều này mà cha đang cố gắng giải thích ý nghĩa của nó. Liên đới, vì chúng ta đang đi theo con đường phụ trợ. Thực tế cho thấy, không có sự liên đới đích thực nếu không có sự tham gia của xã hội, nếu không có sự đóng góp của các cơ quan trung gian: các gia đình, các hiệp hội, hợp tác xã, tiểu thương, và các cách thể hiện khác của xã hội. Mọi người cần phải góp phần, tất cả mọi người. Hình thức tham gia này giúp ngăn chặn và sửa chữa một số khía cạnh tiêu cực của sự toàn cầu hóa và hành động của các Chính phủ, giống như những gì đang diễn ra liên quan đến việc chữa lành cho những người bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Cần phải khuyến khích những đóng góp “từ dưới lên”. Thật đẹp biết bao khi nhìn thấy những người thiện nguyện trong cuộc khủng hoảng này. Những người thiện nguyện đến từ mọi thành phần của xã hội, những tình nguyện viên đến từ các gia đình khá giả và những người đến từ các gia đình nghèo hơn. Nhưng tất cả mọi người, tất cả mọi người cùng nhau vượt qua. Đây là sự liên đới và đây là nguyên tắc của sự phụ trợ.
Trong suốt thời gian phong tỏa, hành động vỗ tay, vỗ tay tự nhiên dành cho các bác sĩ và y tá đã khởi đầu như một tín hiệu của sự khích lệ và hy vọng. Nhiều người đã phiêu lưu mạng sống, và nhiều người đã hy sinh mạng sống của mình. Chúng ta hãy mở rộng sự tưởng thưởng này đến mọi thành viên trong xã hội, đến từng người và tất cả mọi người vì sự đóng góp quý báu của họ, dù nhỏ đến đâu. “Nhưng người đó có thể làm được không?” “Hãy lắng nghe người đó! Hãy cho người đó không gian để làm việc, hãy hỏi ý kiến của người đó”. Chúng ta hãy hoan hô những người “bị quăng ra ngoài”, những người mà nền văn hóa này định nghĩa là những người bị “vứt bỏ”, thứ văn hóa vứt bỏ này – tức là chúng ta hãy hoan hô người già, trẻ em, người khuyết tật, hãy hoan hô những người lao động, tất cả những người cống hiến bản thân để phục vụ.
Mọi người hãy cùng hợp tác để thoát khỏi cuộc khủng hoảng. Nhưng chúng ta đừng chỉ dừng lại ở việc tán thưởng. Hy vọng là sự táo bạo, và vì vậy chúng ta hãy động viên bản thân mình dám ước mơ lớn. Thưa anh chị em, hãy học cách ước mơ lớn! Chúng ta đừng ngại ước mơ lớn, tìm kiếm những lý tưởng về công lý và tình yêu thương xã hội được khai sinh từ niềm hy vọng. Đừng cố xây dựng lại quá khứ, quá khứ đã là quá khứ, hãy hướng tới những điều mới mẻ. Lời hứa của Thiên Chúa là: “Ta sẽ làm cho mọi sự trở nên mới”. Chúng ta hãy động viên bản thân dám ước mơ lớn, tìm kiếm những lý tưởng đó, đừng cố gắng xây dựng lại quá khứ, nhất là quá khứ bất công và bệnh tật…. Hãy cùng nhau xây dựng một tương lai trong đó những chiều kích địa phương và toàn cầu cùng làm phong phú cho nhau – mọi người đều có thể đóng góp, mọi người phải góp phần của họ, từ văn hóa của họ, từ triết lý của họ, từ cách suy nghĩ của họ – nơi mà vẻ đẹp và sự thịnh vượng của các nhóm nhỏ hơn, thậm chí những nhóm bị gạt sang một bên, vẫn có thể phát triển – vì đó cũng chính là vẻ đẹp – và là nơi những người có nhiều của cải hơn cống hiến để phục vụ và trao tặng nhiều hơn cho những người có ít hơn. Cảm ơn anh chị em.
Lời chào
Cha gửi lời chào thân ái đến các tín hữu nói tiếng Anh. Khi mùa hè đang đến gần, cha hy vọng rằng những ngày nghỉ ngơi này sẽ mang đến cho tất cả anh chị em sự bình an và thư thái. Cha khẩn xin niềm vui của Chúa Giêsu Kitô đổ xuống trên anh chị em và gia đình. Xin Chúa chúc lành cho anh chị em!
© Libreria Editrice Vatican
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 23/9/2020]
