Những gì chúng ta biết về Nadarét vào thời Chúa Giêsu
Các trình thuật Tân Ước về Nadarét được hỗ trợ hoàn hảo bởi bằng chứng khảo cổ học
Antal Ligeti, “Nazareth,” 1862 (photo: Public Domain)
24 tháng Mười Một, 2023
Nadarét là một thị trấn rất nhỏ khi Chúa Giêsu sinh ra. Khi vợ tôi và tôi đến thăm nơi đó vào năm 2014, hướng dẫn viên du lịch nói với chúng tôi rằng nó chỉ rộng bằng bãi đậu xe của Nhà thờ Truyền tin ở đó. Nhưng nó đã được khai quật tìm trở về thời Chúa Giêsu. Trong nhiều năm, những người hoài nghi khẳng định rằng Nadarét hoàn toàn không tồn tại vào thời Chúa Giêsu. Như thường xảy ra, những đánh giá của họ là quá sớm và sai lầm. Amanda Borschel-Dan, phóng viên tờ The Times of Israel, đã viết một bài về chủ đề này và về khảo cổ học mới nhất:
Như nhà khảo cổ học người Anh gốc Israel Yardenna Alexandre lưu ý rằng Nadarét từng là ngôi làng nhỏ được biết đến với tên tuổi lừng lẫy đã tồn tại rất lâu trước và sau cuộc đời của [Chúa Giêsu]. …
Trong số các cuộc khai quật, vào năm 2009, bà Alexandre đã phát hiện ra mẫu đầu tiên về một ngôi nhà của người dân từ thời Chúa Giêsu. Nó được tìm thấy gần Nhà thờ Truyền tin ngày nay. … Trong báo cáo, bà Alexandre mô tả cấu trúc là ‘một ngôi nhà đơn sơ gồm các phòng nhỏ và một sân trong là nơi sinh sống vào cuối thời kỳ Hy Lạp và đầu thời kỳ La Mã [cuối thế kỷ thứ 2 c. trước CN đến đầu hoặc giữa thế kỷ thứ 2 c. sau CN].' …
Trong số các hiện vật có một đồng xu in hình Hoàng đế Claudius được phát hiện trên sàn của hành lang dẫn vào khu phức hợp hầm ba tầng. Theo báo cáo, ‘Đồng xu được đúc ở’ Akko-Ptolemais vào khoảng năm 50–51 sau Chúa Giáng sinh.
Nhà khảo cổ David Keys đồng tình trong bài viết của ông, “Bằng chứng khảo cổ mới về Nadarét tiết lộ môi trường tôn giáo và chính trị trong thời Chúa Giêsu” (Independent):
Cuộc điều tra khảo cổ cho thấy rằng ngay tại Nadarét, vào giữa thế kỷ thứ nhất sau Chúa Giáng sinh, những người nổi dậy chống La Mã đã tạo ra một mạng lưới khá lớn gồm những nơi ẩn náu và đường hầm dưới lòng đất bên dưới thị trấn — đủ lớn để chứa ít nhất 100 người. …
Cuộc điều tra khảo cổ học mới — cuộc điều tra lớn nhất từng được thực hiện tìm về Nadarét thời La Mã — cho thấy rằng quê hương của Chúa Giêsu có thể lớn hơn khá nhiều so với suy nghĩ trước đây. Có thể nó có dân số lên tới 1.000 người (thay vì chỉ là một ngôi làng quy mô vừa và nhỏ với 100-500 người như suy nghĩ trước đây).
Tiến sĩ Dark, người vừa công bố kết quả nghiên cứu của mình trong cuốn sách mới về Nadarét thời La Mã và Byzantine và vùng nội địa của nó, cho biết: “Cuộc điều tra mới của chúng tôi đã thay đổi kiến thức khảo cổ học về Nadarét thời La Mã”. …
Tuy nhiên, bức tranh mới xuất hiện về Nadarét thời La Mã như một nơi mang tính tôn giáo rất lớn gây tiếng vang không chỉ với sự xuất hiện của người con lừng danh nhất của nó là Chúa Giêsu, mà còn với thực tế là, vào giữa thế kỷ thứ nhất hoặc thứ hai, nó được chọn làm nơi ở chính thức của một trong những thầy thượng tế của Đền thờ Giêrusalem khi đó đã bị phá hủy, khi tất cả 24 nhà lãnh đạo tôn giáo Do Thái đó bị đày đi lưu đày ở Galilê.
Tờ Jerusalem Post xuất bản một bài viết cung cấp nhiều thông tin khác của chị Hannah Brown, “Có phải các nhà khảo cổ đã tìm thấy ngôi nhà thời thơ ấu của Chúa Giêsu ở Nadarét?” viết rằng:
Vị trí ngôi nhà nơi Chúa Giêsu, Mẹ Maria và Thánh Giuse sống ở Nadarét khi Chúa Giêsu còn nhỏ có thể đã được Giáo sư Ken Dark của Đại học Reading ở Anh phát hiện, theo nghiên cứu mà Tiến sĩ Dark viết trong quyển sách xuất bản gần đây của ông, The Sisters of Nazareth Convent: A Roman-period, Byzantine, and Crusader site in central Nazareth, hiện đã có sẵn của nhà in Routledge Press.
Giáo sư Dark đã dành hơn một thập kỷ để nghiên cứu những phế tích của thế kỷ thứ nhất bên dưới một tu viện của thời hiện đại, cho biết địa điểm này lần đầu tiên vào thế kỷ 19 được cho là nơi ở của Chúa Giêsu và gia đình của Người nhưng các nhà khảo cổ vào những năm 1930 đã không tìm thấy ý tưởng đáng tin cậy.
Tuy nhiên, vị giáo sư đã âm thầm và khởi động một dự án khám phá địa điểm này cách đây 14 năm. Ông nói với BBC: “Tôi không đến Nazareth để tìm căn nhà của Chúa Giêsu, tôi thực sự nghiên cứu về lịch sử của thành phố trong vai trò là một trung tâm hành hương của Kitô giáo Byzantine. Không ai có thể ngạc nhiên như tôi.’ …
‘Tôi chưa nói rằng đây chắc chắn là ‘ngôi nhà của Chúa Giêsu’, chỉ nói rằng nó có thể là cấu trúc được những người theo Kitô giáo từ thế kỷ thứ tư tin rằng ít nhất chính là ngôi nhà đó, và không có lý do khảo cổ nào để nói rằng việc xác định đó là không thể.’
Bằng chứng về sự tồn tại của Nadarét trong thời thơ ấu của Chúa Giêsu (đầu thế kỷ 1 sau Công nguyên) quá mạnh mẽ đến mức ngay cả người hoài nghi Kinh thánh như học giả Bart Ehrman, người phủ nhận thần tính của Chúa Giêsu và khẳng định rằng Người chưa bao giờ tuyên bố mình là Thiên Chúa, cũng bảo vệ điều đó. (và khá mạnh mẽ):
Có rất nhiều bằng chứng khảo cổ thuyết phục cho thấy Nadarét thực sự tồn tại vào thời Chúa Giêsu, và giống như những làng mạc và thị trấn khác ở vùng Galilê, nó được xây dựng trên sườn đồi, gần nơi xây những ngôi mộ kokh đục vào đá sau này. Nhất là bởi vì các nhà khảo cổ đã khai quật được một trang trại nối liền với ngôi làng và nó có niên đại từ thời Chúa Giêsu. …
[René] Salm cũng tuyên bố rằng đồ gốm được tìm thấy ở địa điểm có niên đại từ thời Chúa Giêsu thực sự không phải từ thời kỳ này, mặc dù ông không phải là chuyên gia về đồ gốm. Hai nhà khảo cổ trả lời sự phản đối của ông Salm như sau: ‘Đánh giá cá nhân của ông Salm về đồ gốm... cho thấy sự thiếu chuyên môn của ông ấy trong lĩnh vực này cũng như sự thiếu nghiên cứu nghiêm túc về các nguồn tài liệu.’ Họ tiếp tục tuyên bố: ‘Bằng cách bỏ qua hoặc bác bỏ bằng chứng gốm sứ, tiền đúc [nghĩa là tiền xu] và bằng chứng văn học về sự tồn tại của Nadarét trong thời Hậu Hy Lạp và Tiền La Mã, có vẻ như phân tích mà ông René Salm đưa vào trong bài đánh giá của ông và cuốn sách gần đây của ông, tự nó hạ xuống lĩnh vực thần thoại.’
[Nguồn: ncregister]
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 28/11/2023]
