Mộ Thánh Phêrô: Khoa học khẳng định Truyền thống
04/07/23
Một câu chuyện có thật về những ngôi mộ bị mất, những câu khắc bằng cổ ngữ, và xương người, xứng đáng với Indiana Jones.
Truyền khẩu luôn dạy rằng Hoàng đế Constantine đã xây dựng Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô đầu tiên trên cùng địa điểm với mộ của vị giáo hoàng đầu tiên. Cho đến thế kỷ 20, vẫn chưa có nỗ lực nào được thực hiện để khẳng định hoặc không công nhận lòng tin này. Người có đức tin dựa theo lời dạy được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nhưng vào năm 1939, một sự kiện tình cờ khởi xướng các cuộc khai quật khảo cổ học và lôi kéo người Kitô giáo và các nhà khoa học vào một câu chuyện thực sự như Indiana Jones.
Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô ngày nay có một tầng hầm gọi là “Hang động Vatican”, nơi chôn cất nhiều vị giáo hoàng. Sàn nền của những hang động này phù hợp với nền của Vương cung Thánh đường đầu tiên, được xây dựng bởi Hoàng đế Constantine vào thế kỷ thứ 4.
khám phá ban đầu
Trước khi qua đời năm 1939, Đức Piô XI bày tỏ mong muốn được chôn cất trong những hang này, cùng với Đức Piô X. Bất chấp điều kiện quá chật chội của địa điểm, Đức tân Giáo hoàng Piô XII rất muốn tôn trọng ước nguyện cuối cùng của vị tiền nhiệm. Vì vậy, ngài quyết định hạ thấp vỉa hè của các hang động, để mở rộng không gian dành cho các mộ trong tương lai. Khi tiến hành công việc, các công nhân phát hiện một khoảng trống dưới vỉa hè, và có thể nhìn thấy di tích của một nhà tang lễ ở đây. Vì vậy, một tầng thứ ba đã xuất hiện, đó là một nghĩa trang rộng lớn của La Mã.
Sơ đồ nghĩa trang bên dưới Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô
Đức Piô XII luôn quan tâm đến khảo cổ học Kitô giáo, nhìn thấy ở đó một cách tuyệt vời để làm sống lại các tác phẩm của thời tiền Kitô giáo. Vì thế, ngài ra lệnh tiếp tục nghiên cứu và tiến hành các cuộc khai quật khảo cổ với sự hợp tác của các chuyên gia, các nhà khảo cổ học và chú giải giỏi nhất.
Tổng cộng, hai dự án khai quật (1940-1947 và 1953-1957) đã khám phá dưới vương cung thánh đường một trong những nghĩa trang đẹp nhất và được bảo tồn tốt nhất của La Mã, có niên đại từ thế kỷ 1 và 2 sau Chúa Giáng sinh. Các nhà khảo cổ đã phát hiện 22 ngôi mộ lớn, cũng như hàng trăm ngôi mộ nhỏ hơn, ở hai bên một con hẻm nhỏ.
Nhưng khám phá thu hút sự chú ý nhất, nó đã khơi dậy sự quan tâm của lịch sử và lòng sùng kính tôn giáo, tất nhiên là việc tìm ra ngôi mộ của Thánh Phêrô.
Thật vậy, các nhà khảo cổ đã khai quật được, ngay bên dưới bàn thờ chính của Bernini, di tích của một nhà mồ nhỏ được xây dựng vào giữa thế kỷ thứ 2 và rất có thể là mộ của vị giáo hoàng đầu tiên.
Chôn cất vị tử đạo cách nơi tử đạo không xa
Ngay từ cuối thế kỷ thứ nhất, các nguồn thông tin của Kitô giáo đề cập đến sự tử đạo của Thánh Phêrô ở Rome: Việc bắt giữ và hành quyết ngài diễn ra dưới thời Nero, sau trận hỏa hoạn tàn phá thành phố vào năm 64. Sách Công vụ Phêrô, một văn bản ngụy thư, thuật lại việc đóng đinh Thánh tông đồ (với đầu quay ngược xuống) trong hý trường Caligula, nơi vừa được phục hồi bởi Nero.
Hý trường này nằm ở ngoại ô Rome dưới chân đồi Vatican, trên đó có một nghĩa trang rộng lớn, nơi mộ của người ngoại giáo và Kitô giáo nằm sát nhau. Chẳng có gì để nghi ngờ việc cộng đoàn Kitô hữu Rome đã đến nhận xác của Phêrô và chôn cất ngài một cách đàng hoàng, theo luật La Mã cho phép sau khi hành quyết.
Vào thời điểm đó, người Kitô hữu thường chôn các vị tử đạo ở gần nơi họ chết, chắc chắn là để thuận lợi cho việc lưu lại ký ức về những nơi này. Mặt khác, họ vẫn tuân theo luật Do Thái quy định rằng người chết phải được chôn cất càng sớm càng tốt. Do đó, chắc chắn Phêrô, cũng giống như Đức Kitô, được chôn cất trong nghĩa trang gần nơi hành quyết ngài nhất, tại một địa điểm của một người Kitô hữu.
Những chứng cứ ban đầu
Sự đề cập đầu tiên về mộ của Thánh Phêrô trên đồi Vatican đến với chúng ta đã có từ khoảng năm 200. Nó được tìm thấy trong một lá thư do linh mục Gaius gửi cho một người tên Proclus nào đó. Linh mục giải thích rằng các Thánh tông đồ Phêrô và Phaolô được chôn ở Rome, Phêrô ở Vatican, Phaolô trên đường đến Ostia: “Hiển nhiên là tôi có thể cho anh thấy chiến công của các Thánh Tông đồ. Nếu anh muốn đến Vatican hoặc trên đường đến Ostia, anh sẽ tìm thấy các chiến công của những người đã thành lập Giáo hội Rome.” Trong văn bản này, từ “chiến công” chỉ về đài tưởng nhớ được xây dựng trên ngôi mộ, một đài tượng trưng cho phần thưởng của người tử vì đạo, chiến thắng của sự sống vĩnh cửu trước cái chết.
Như Christophe Dickès giải thích trong cuốn tiểu sử tuyệt vời của ông về Thánh Phêrô, bản văn của Linh mục Gaius và đài tưởng nhớ được phát hiện dưới vương cung thánh đường khẳng định cho nhau, và tăng thêm tính xác thực cho truyền thống của Giáo hội, kết quả của một truyền thống truyền khẩu và bằng văn bản từ rất xa xưa thuộc thế kỷ thứ nhất.
Xương cổ
Nhưng câu chuyện không kết thúc ở đó. Một ngày vào năm 1941, Đức ông Kaas, một trong những người chịu trách nhiệm công tác khai quật, đang thực hiện chuyến tham quan hàng ngày của ngài cùng với người quản lý công nhân. Vì sự kính trọng đối với người đã khuất, Đức ông Kaas đặc biệt chú ý bảo đảm rằng rất nhiều xương người được khai quật phải được thu lại và bảo quản một cách thành kính.
Vì vậy, mỗi lô xương được ghi dấu cẩn thận và ghi vào một hộp riêng. Trong khi kiểm tra công việc trong ngày, hai người đã phát hiện ra các xương trong một loại hốc chứa bí mật, hay còn gọi là loculus, được khai quật trong một bức tường của nhà mồ nhỏ nổi tiếng ngày nay, được gọi là “chiến công của Gaius”.
Hốc chứa rất đáng chú ý vì nó được lót bằng các phiến đá cẩm thạch. Đức ông. Kaas cẩn thận thu thập một trăm xương người và đặt chúng vào một chiếc hộp được đánh số, sau đó chiếc hộp này được đặt cùng với những chiếc hộp khác trong nhà xưởng. Nó đã bị lãng quên trong vài năm.
Hoàn toàn bất ngờ
Trong giai đoạn khai quật thứ hai, một nhà nghiên cứu chữ khắc lấy ra một hộp và gửi xương đến phòng thí nghiệm. Phân tích cho thấy chúng thuộc về cùng một người đàn ông, có thể chất cường tráng mặc dù bị viêm khớp, khoảng 60 hoặc 70 tuổi vào thời điểm qua đời. Mô tả này rất có thể phù hợp với Thánh Phêrô.
Cùng với những phân tích này, người nghiên cứu chữ khắc chú ý trên tường của loculus có một dòng chữ bằng tiếng Hy Lạp — Petro Eni — có thể dịch là “Phêrô ở đây” hoặc “Phêrô yên nghỉ”. Những khám phá này như tiếng sấm dội vào giới khoa học và thế giới Kitô giáo: Các nhà khảo cổ tin rằng họ không chỉ tìm được mộ của Thánh Phêrô mà còn cả thánh cốt của ngài.
Do đó, các phát hiện khảo cổ, phát hiện kiến trúc và những phân tích sinh học phù hợp với chứng ngôn cổ xưa của linh mục Gaius. Nhưng, thậm chí đơn giản hơn, tất cả công việc và nghiên cứu này đều phù hợp với Truyền thống của Giáo hội. Trên thực tế, Vương cung Thánh đường Constantine được xây dựng bên trên và xung quanh mộ của Thánh Phêrô. Người dân thời Phục hưng, vào thời điểm xây dựng lại vương cung thánh đường, hoàn toàn tôn trọng niềm tin bình dân, mặc dù không có bất kỳ chứng cứ. Và, sau nhiều thế kỷ, ngôi mộ đáng kính được tìm thấy ngay bên dưới mái vòm của Michelangelo và bàn thờ của Bernini.
Thánh tích của thánh tông đồ và vị giáo hoàng đầu tiên đã được trưng bày để các tín hữu tôn kính lần đầu tiên vào năm 2013. Sáu năm sau, Đức Thánh Cha Phanxicô, trong một cử chỉ hiệp nhất sâu sắc, đã tặng một phần thánh tích của Thánh Phêrô cho Đức Thượng phụ Bartholomew. Giờ đây được tôn vinh ở Rome và Constantinople, những thánh tích này tạo nên mối liên kết lịch sử vững mạnh giữa người Công giáo và Chính thống giáo.
Đức Thánh Cha Phanxicô hôn thánh tích của Thánh Tông đồ Phêrô trên bàn thờ trong thánh lễ tại Quảng trường Thánh Phêrô ở Vatican
[Nguồn: aleteia]
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 7/7/2023]
