Thánh lễ, Phép lành và Nghi thức Xức tro
Bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxico
Vương cung Thánh đường Santa Sabina
Thứ Tư Lễ Tro, 2 tháng Ba, 2022
______________________________
Đức Hồng y Parolin đọc bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxicô đã soạn
Hôm nay khi bước vào Mùa Chay, Chúa nói với chúng ta: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng” (Mt 6:1). Điều có thể làm ngạc nhiên, nhưng trong Tin mừng hôm nay, lời mà chúng ta thường nghe thấy nhất là phần thưởng (x. cc 1.2.5.16). Thông thường vào Thứ Tư Lễ Tro chúng ta nghĩ nhiều hơn đến cam kết mà hành trình đức tin đòi hỏi hơn là phần thưởng của đích đến. Tuy nhiên hôm nay Chúa Giêsu tiếp tục trở lại với từ đó, phần thưởng, dường như trở thành lý do cho hành động của chúng ta. Quả thật, trong lòng chúng ta có một khát khao, một ước muốn về phần thưởng, nó cuốn hút và thúc đẩy chúng ta.
Tuy nhiên, Chúa nói về hai loại phần thưởng mà cuộc sống chúng ta có thể nhắm tới: một phần thưởng của Thiên Chúa Cha, và mặt khác là phần thưởng của người khác. Phần thưởng thứ nhất là phần thưởng đời đời, đích thực và cùng đích, là mục tiêu cuộc sống của chúng ta. Loại thứ hai là phần thưởng chóng qua, là sự nổi bật mà chúng ta tìm kiếm khi sự ngưỡng mộ của người khác và sự thành công của thế gian trở thành điều quan trọng nhất cho chúng ta, là sự tưởng thưởng lớn lao nhất của chúng ta. Tuy nhiên, loại phần thưởng thứ hai chỉ là một ảo tưởng. Nó giống như một ảo ảnh mà khi chúng ta tới đó chỉ thấy sự hão huyền; nó không làm chúng ta thỏa mãn. Sự bồn chồn và bất mãn luôn quanh quẩn vây lấy những người chạy theo thế gian đầy những hấp dẫn nhưng rồi làm thất vọng. Những người tìm kiếm phần thưởng thế gian không bao giờ tìm thấy sự bình an hoặc đóng góp cho hòa bình. Họ xem nhẹ Chúa Cha và những anh chị em của họ. Đây là một mối nguy mà tất cả chúng ta đều đối mặt, vì vậy Chúa Giêsu nói với chúng ta hãy “coi chừng”. Dường như là nói rằng: “Anh em có cơ hội để hưởng phần thưởng vô tận, một phần thưởng không gì sánh bằng. Vậy hãy coi chừng đừng để mình bị lóa mắt bởi vẻ bên ngoài, chạy theo những phần thưởng rẻ tiền làm anh em thất vọng khi chạm đến nó.”
Nghi thức nhận tro trên đầu có ý nghĩa bảo vệ chúng ta khỏi sai lầm đặt phần thưởng từ người khác lên trước phần thưởng mà chúng ta nhận được từ Chúa Cha. Dấu chỉ khổ hạnh này khiến chúng ta phải suy ngẫm về tình trạng chóng qua của con người, giống như một loại thuốc đắng nhưng chữa lành hữu hiệu căn bệnh hình thức, một chứng bệnh tinh thần bắt chúng ta làm nô lệ và khiến chúng ta phải lệ thuộc vào sự ngưỡng mộ của người khác. Nó là một “ách nô lệ” thật sự của con mắt và tâm trí (x. Êp 6:6, Cl 3:22). Một sự nô lệ khiến chúng ta sống cuộc đời khoe khoang, trong đó điều quan trọng không phải là sự thanh sạch tâm hồn nhưng là sự thán phục của người khác, không phải là Chúa nhìn đến chúng ta như thế nào, nhưng là cách người ta nhìn chúng ta. Chúng ta không thể sống tốt nếu chúng ta sẵn sàng hài lòng với phần thưởng đó.
Vấn đề là “căn bệnh hình thức” này đe dọa cả những không gian thiêng liêng nhất. Đó là điều Chúa Giêsu nói với chúng ta hôm nay: ngay cả việc cầu nguyện, làm phúc và ăn chay cũng có thể mang tính tự quy chiếu. Trong mỗi hành động, thậm chí là hành động cao cả nhất, cũng có thể ẩn chứa sâu xa tính tự mãn. Như vậy tâm hồn chúng ta không hoàn toàn tự do, vì nó không tìm kiếm lòng yêu mến Thiên Chúa và yêu thương anh chị em, nhưng là sự công nhận của con người, sự tán thưởng của con người, vinh quang của chúng ta. Và rồi mọi thứ có thể trở thành sự khoe khoang trước mặt Chúa, trước bản thân và trước mặt người khác. Đó là lý do tại sao Lời Chúa thúc giục chúng ta hãy nhìn vào bên trong để nhận ra những thói giả hình của chúng ta. Chúng ta hãy chẩn đoán những thói hình thức mà chúng ta tìm kiếm, và chúng ta cố gắng vạch mặt chúng. Nó sẽ tốt cho chúng ta.
Tro là biểu hiện cho sự trống rỗng ẩn chứa đằng sau sự điên cuồng chạy theo những phần thưởng của thế gian. Nó nhắc nhở chúng ta rằng thế gian cũng giống như bụi tro bị quét sạch bởi một làn gió nhẹ. Thưa anh chị em, chúng ta không có mặt trên thế giới này để đuổi theo cơn gió; tâm hồn chúng ta khát khao sự bất diệt. Mùa Chay là thời gian Chúa ban cho chúng ta để được đổi mới, để nuôi dưỡng đời sống nội tâm và hành trình hướng tới Phục sinh, hướng tới những điều không qua đi, hướng tới phần thưởng mà chúng ta sẽ nhận được từ Chúa Cha. Mùa Chay cũng là hành trình chữa lành. Không phải là sự thay đổi trong phút chốc, nhưng là sống mỗi ngày với tâm hồn được đổi mới, một “phong cách” khác biệt. Cầu nguyện, làm phúc bố thí và ăn chay là những sự hỗ trợ cho việc này. Được thanh tẩy bởi tro của Mùa Chay, được thanh tẩy khỏi sự giả hình của bề ngoài, chúng thậm chí trở nên mạnh mẽ hơn và lấy lại cho chúng ta mối tương quan sống động với Thiên Chúa, với anh chị em chúng ta, và với chính chúng ta.
Cầu nguyện, khiêm nhường cầu nguyện, cầu nguyện “nơi kín đáo” (Mt 6:6), trong nơi kín đáo của căn phòng của chúng ta, trở thành sự huyền diệu để làm cho đời sống chúng ta phát triển ở mọi nơi. Cầu nguyện là một cuộc đối thoại, ấm áp trong lòng yêu mến và tin tưởng, an ủi và mở rộng tâm hồn chúng ta.Trong mùa Chay này, chúng ta hãy cầu nguyện trên hết bằng cách nhìn lên Chúa chịu đóng đinh. Chúng ta hãy mở lòng trước sự dịu dàng tha thiết của Thiên Chúa, và đặt những vết thương của chúng ta và của thế giới vào trong những vết thương của Ngài. Chúng ta đừng lúc nào cũng hấp tấp vội vàng, nhưng tìm thời gian để đứng thinh lặng trước Ngài. Chúng ta hãy tái khám phá sự hiệu quả và đơn sơ của một cuộc đối thoại chân thành với Chúa. Vì Chúa không quan tâm đến những hình thức bề ngoài. Thay vào đó, Ngài thích được tìm thấy trong thầm kín, “sự kín đáo của tình yêu,” tránh xa mọi phô trương và ồn ào.
Nếu lời cầu nguyện là thật sự thì nó tất yếu sinh hoa trái trong việc bác ái. Và việc làm phúc giải thoát chúng ta khỏi hình thức nô lệ tồi tệ nhất, đó là nô lệ cho cái tôi. Lòng bác ái của Mùa Chay, được thanh tẩy bởi tro này, đưa chúng ta trở lại với điều trọng yếu, trở lại với niềm vui sâu thẳm được tìm thấy trong việc cho đi. Làm phúc bố thí, làm không phải để gây chú ý, đổ đầy sự bình an và hy vọng cho tâm hồn. Nó tiết lộ cho chúng ta biết vẻ đẹp của việc cho đi, sau đó trở thành sự đón nhận, và từ đó giúp chúng ta khám phá được một bí mật quý giá: tâm hồn chúng ta vui mừng khi cho đi hơn là đón nhận (x. Cv 20:35).
Cuối cùng, ăn chay. Ăn chay không phải là chế độ ăn kiêng. Quả thật, nó giải thoát chúng ta khỏi tính quy ngã và sự ám ảnh giữ vóc dáng thể chất, để giúp chúng ta giữ vóc dáng không chỉ cơ thể nhưng cả tinh thần chúng ta. Ăn chay giúp chúng ta biết trân quý mọi thứ theo đúng giá trị của chúng. Nó nhắc nhở chúng ta cách cụ thể rằng cuộc sống không được tạo dựng để bị lệ thuộc vào khung cảnh phù du của thế giới hiện tại. Và việc ăn chay cũng không chỉ giới hạn đối với thức ăn. Đặc biệt trong Mùa Chay, chúng ta nên kiêng bất kỳ thứ gì có thể tạo ra một thói nghiện trong chúng ta. Đây là điều mà mỗi người chúng ta nên suy ngẫm, để giữ chay theo cách đưa đến hiệu quả cho đời sống của chúng ta.
Cầu nguyện, làm việc bác ái và ăn chay cần được phát triển “trong sự thầm kín”, nhưng điều đó không đúng đối với hiệu quả của chúng. Cầu nguyện, làm phúc và ăn chay không chỉ là những loại thuốc cho riêng chúng ta, nhưng cho mọi người: chúng có thể làm thay đổi lịch sử. Trước hết, vì những ai cảm nghiệm được hiệu quả của chúng gần như mặc nhiên truyền chúng lại cho người khác; nhưng trên hết, cầu nguyện, làm bác ái và ăn chay là những cách thức chính để Thiên Chúa can thiệp vào đời sống của chúng ta và thế giới. Chúng là những vũ khí tinh thần, và với chúng, trong ngày cầu nguyện và ăn chay cho Ukraine hôm nay, chúng ta xin Chúa ban cho nền hòa bình mà con người không có khả năng xây dựng.
Lạy Chúa, Người thấu suốt trong sự thầm kín và Người ban thưởng cho chúng con vượt ngoài mọi sự mong đợi. Xin lắng nghe lời cầu nguyện của những người tin tưởng Người, đặc biệt là những người thấp hèn, những người chịu thử thách nặng nề, và những người chịu đau khổ và tháo chạy trước tiếng gầm thét của vũ khí. Xin phục hồi lại sự bình an trong tâm hồn chúng con; một lần nữa, xin ban sự bình an của Người cho cho những ngày của chúng con. Amen.
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 3/3/2022]