Tiếp kiến chung của Đức Thánh Cha Phanxicô
Khán phòng Tiếp kiến Phaolô VI
Thứ Tư, 9 tháng Hai, 2022
_______________________________
Bài giáo lý về Thánh Giuse: 11. Thánh Giuse, thánh bổn mạng của người chết lành
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Trong bài giáo lý tuần trước, một lần nữa được Thánh Giuse truyền cảm hứng, chúng ta đã suy tư về ý nghĩa của sự hiệp thông của các thánh. Và từ điều này, hôm nay cha muốn tìm hiểu về lòng sùng kính đặc biệt mà người Kitô hữu luôn dành cho Thánh Giuse như là thánh bổn mạng của người chết lành. Một sự sùng kính xuất phát từ suy nghĩ rằng Thánh Giuse đã chết với sự chăm sóc của Đức Trinh nữ Maria và Chúa Giêsu, trước khi rời ngôi nhà ở Nadarét. Không có dữ liệu lịch sử, nhưng vì chúng ta không còn nhìn thấy Thánh Giuse trong đời sống công cộng, người ta nghĩ rằng ngài đã chết ở Nadarét, với gia đình. Và Chúa Giêsu và Mẹ Maria đã đồng hành với ngài cho đến khi chết.
Một thế kỷ trước, Đức Giáo hoàng Benedict XV viết “qua Thánh Giuse chúng ta trực tiếp đến với Mẹ Maria, và qua Mẹ Maria đến với nguồn gốc của mọi sự thánh thiện là Chúa Giêsu.” Cả Thánh Giuse và Mẹ Maria đều giúp chúng ta đến với Chúa Giêsu. Và khuyến khích những việc thực hành đạo đức tôn vinh Thánh Giuse, ngài đặc biệt đề nghị một điều, ngài nói: “Vì ngài xứng đáng được xem là người bảo vệ hữu hiệu nhất cho người hấp hối, ngài đã trút hơi thở cuối cùng trong sự hiện diện của Chúa Giêsu và Mẹ Maria, một điều lưu tâm mà các mục tử phải khắc ghi và khuyến khích [...] những hội đoàn đạo đức đã được thành lập để khẩn cầu với Thánh Giuse thay cho những người hấp hối, chẳng hạn những hội ‘Chết lành,’ hội ‘Thánh Giuse qua đời’ và ‘cầu cho người hấp hối’ (Tự sắc Bonum sane, 25 tháng Bảy, 1920): họ là những hiệp hội thời đó.
Anh chị em thân mến, có lẽ một số người nghĩ rằng ngôn ngữ và chủ đề này chỉ là di sản của quá khứ, nhưng trong thực tế, mối tương quan của chúng ta với cái chết không bao giờ là quá khứ – nó luôn luôn là hiện tại. Một vài ngày trước, Đức Giáo hoàng Benedict, khi nói về chính ngài, nói rằng ngài “đang ở trước cánh cửa tối tăm của sự chết.” Thật là tốt khi cảm ơn Đức Giáo hoàng đã làm sáng tỏ điều này, ở tuổi 95, ngài nói với chúng ta điều này. “Tôi đang đứng trước bóng âm u của cái chết, tại cánh cửa tối tăm của cái chết.” Đó là một lời khuyên rất tốt cho chúng ta, phải không? Cái văn hóa được gọi là văn hóa “cảm giác êm dịu” cố gắng loại bỏ thực tại của cái chết, nhưng đại dịch coronavirus đã đưa nó trở lại trọng tâm cách đáng kinh hoàng. Nó thật khủng khiếp: cái chết ở khắp nơi, và quá nhiều anh chị em của chúng ta đã mất đi người thân yêu mà không thể ở gần bên họ, và điều này càng làm cho cái chết khó chấp nhận và đón nhận hơn. Một chị y tá kể với cha rằng chị ấy ở trước một người bà đang hấp hối, bà ấy nói với chị, “tôi muốn từ biệt gia đình tôi, trước khi tôi ra đi.” Và người y tá can đảm lấy điện thoại của chị ra và liên lạc với họ. Sự dịu dàng của cuộc chia tay đó …
Dù chúng ta cố gắng bằng mọi cách để xua đuổi ý nghĩ về sự tồn tại hữu hạn của mình, tự huyễn hoặc bản thân khi tin rằng chúng ta có thể loại bỏ sức mạnh của cái chết và xua tan nỗi sợ hãi. Nhưng đức tin Kitô giáo không phải là cách xua đuổi nỗi sợ hãi cái chết; đúng hơn, nó giúp chúng ta đối mặt với cái chết. Không sớm thì muộn, tất cả chúng ta đều sẽ đi qua cánh cửa đó.
Ánh sáng đích thực soi sáng mầu nhiệm sự chết đến từ sự phục sinh của Chúa Kitô. Đây là ánh sáng. Và, Thánh Phaolô viết: “Nhưng nếu chúng tôi rao giảng rằng Đức Kitô đã từ cõi chết trỗi dậy, thì sao trong anh em có người lại nói: không có chuyện kẻ chết sống lại? Nếu kẻ chết không sống lại, thì Đức Kitô đã không trỗi dậy. Mà nếu Đức Kitô đã không trỗi dậy, thì lời rao giảng của chúng tôi trống rỗng, và cả đức tin của anh em cũng trống rỗng” (1 Cr 15: 12-14). Có một điều chắc chắn: Chúa Kitô đã phục sinh, Chúa Kitô đã trỗi dậy, Chúa Kitô đang sống giữa chúng ta. Và đây là ánh sáng đang chờ đợi chúng ta đằng sau cánh cửa tăm tối đó của cái chết.
Anh chị em thân mến, chỉ nhờ đức tin vào sự phục sinh, chúng ta mới có thể đối diện với vực thẳm của sự chết mà không bị nỗi sợ hãi lấn át. Không những thế: chúng ta có thể khôi phục vai trò tích cực của sự chết. Thật vậy, khi được soi sáng bởi mầu nhiệm của Đức Kitô, suy nghĩ về cái chết giúp chúng ta nhìn mọi sự sống qua con mắt tươi mới. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một chiếc xe tải chuyển đồ dọn nhà đi sau một chiếc xe tang! Đằng sau một chiếc xe tang: Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một chiếc xe tải chuyển đồ. Chúng ta sẽ ra đi một mình, không có gì trong túi của tấm vải liệm: không có gì. Vì tấm vải liệm không có túi. Sự cô độc của cái chết: đúng như vậy, tôi chưa bao giờ thấy một chiếc xe tang nào được theo sau bởi một chiếc xe tải chuyển đồ. Tích lũy sẽ chẳng có ý nghĩa gì nếu một ngày chúng ta chết. Những gì chúng ta phải tích lũy là tình yêu, và khả năng chia sẻ, khả năng không thờ ơ khi đứng trước sự thiếu thốn của người khác. Hoặc, có ích gì khi cãi nhau với một người anh em, với một người chị em, với một người bạn, với người thân, hoặc với một người anh chị em trong đức tin, nếu một ngày nào đó chúng ta chết? Có ích lợi gì khi nóng giận, khi nổi giận với người khác? Trước khi chết, nhiều vấn đề trở về thực thực tế của nó. Thật tốt lành khi chết được hòa giải, không có oán hận và không hối tiếc! Tôi muốn nói một sự thật: tất cả chúng ta đều đang trên đường hướng tới cánh cửa đó, tất cả chúng ta.
Tin Mừng cho chúng ta biết rằng cái chết đến như một tên trộm. Đó là điều Chúa Giêsu nói với chúng ta: nó đến như một kẻ trộm, và dù chúng ta có cố gắng bao nhiêu đi nữa để kiểm soát việc nó đến, thậm chí có thể lên kế hoạch cho cái chết của bản thân, thì nó vẫn là một biến cố mà chúng ta phải tính đến, và đứng trước đó chúng ta phải đưa ra những lựa chọn.
Có hai điều cần cân nhắc là tiêu biểu cho người Kitô hữu chúng ta. Thứ nhất: chúng ta không thể tránh khỏi cái chết, và chính vì lý do này, sau khi đã làm mọi việc có thể về mặt con người để cứu chữa người bệnh, việc điều trị vô hiệu quả là trái đạo đức (x. Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 2278). Câu nói của những người dân trung thành của Thiên Chúa, của những con người đơn sơ: “Hãy để người ấy chết trong bình an”, “hãy giúp người ấy chết trong bình an”: thật là khôn ngoan! Điều cân nhắc thứ hai liên quan đến giá trị của chính cái chết, giá trị của sự đau đớn, của đau khổ. Quả thật, chúng ta phải mang ơn tất cả sự giúp đỡ mà y học đã cố gắng trao tặng, để qua điều được gọi là “chăm sóc cuối đời”, mỗi người đang chuẩn bị sống chặng đường cuối cùng của cuộc đời có thể sống theo cách nhân văn nhất có thể. Tuy nhiên, chúng ta phải cẩn thận để không nhầm lẫn sự giúp đỡ này với khuynh hướng không thể chấp nhận được, dẫn đến việc giết người. Chúng ta phải đồng hành với người sắp chết, nhưng không được khích động cái chết hoặc tạo điều kiện cho bất kỳ hình thức tự sát nào. Tôi nhấn mạnh rằng quyền được chăm sóc và điều trị cho tất cả mọi người phải luôn được ưu tiên, để những người yếu đuối nhất, đặc biệt là người già và người bệnh, không bao giờ bị loại bỏ. Sống là một quyền, không phải là chết, là điều phải được chào đón, không được quản lý. Và nguyên tắc đạo đức này áp dụng cho tất cả mọi người, không chỉ riêng đối với người Kitô hữu hoặc các tín đồ.
Tôi xin nhấn mạnh một vấn đề xã hội có thực. “Việc lên kế hoạch” – tôi không biết nó có phải là từ đúng không – nhưng đưa cái chết của người già đến nhanh. Chúng ta rất thường thấy trong một tầng lớp xã hội nhất định rằng người cao tuổi được cho ít thuốc hơn mức họ cần vì họ không có phương tiện, và điều này là vô nhân đạo; đây không phải là giúp đỡ họ, mà đang đẩy họ đến với cái chết sớm hơn. Điều này không phải là cách của con người cũng không phải của Kitô giáo. Người già phải được chăm sóc như một kho báu của nhân loại: họ là sự khôn ngoan của chúng ta. Và nếu họ không nói được, hoặc nếu họ không có ý thức nữa, họ vẫn là biểu tượng của sự khôn ngoan của nhân loại. Họ là những người đi trước chúng ta và đã để lại cho chúng ta biết bao điều tốt đẹp, bao kỷ niệm, bao điều khôn ngoan. Xin đừng cô lập người già, đừng đẩy nhanh cái chết đến với người già. Vuốt ve một người già cũng mang đến hy vọng như vuốt ve một đứa trẻ, bởi vì khởi đầu và kết thúc của một cuộc đời luôn là mầu nhiệm, một mầu nhiệm phải được tôn trọng, đồng hành, chăm sóc, yêu thương.
Xin Thánh Giuse giúp chúng ta sống mầu nhiệm sự chết cách tốt nhất có thể. Đối với một người Kitô hữu, chết lành là một trải nghiệm về lòng thương xót của Thiên Chúa, Đấng đến gần với chúng ta ngay cả trong giây phút cuối cùng của cuộc đời. Thậm chí trong Kinh Kính Mừng, chúng ta cũng cầu xin Đức Mẹ ở gần chúng ta “vào giờ lâm tử”. Chính vì lý do này, cha muốn kết thúc bài giáo lý này bằng việc cùng nhau cầu nguyện với Đức Mẹ cho những người đang hấp hối, cho những người đang trải qua giây phút vượt qua cánh cửa tối tăm này, và cho những người thân đang trải qua sự mất mát. Chúng ta cùng nhau cầu nguyện:
Kính mừng Maria …
Cảm ơn anh chị em.
________________________________________
Lời chào đặc biệt
Cha gửi lời chào mừng tất cả anh chị em hành hương nói tiếng Anh tham dự buổi Tiếp kiến chung hôm nay, đặc biệt là các đại diện của Diễn đàn Kitô giáo Toàn cầu và các nhóm chủng sinh và sinh viên từ Hoa Kỳ. Cha khẩn xin niềm vui và sự bình an của Chúa Giêsu Chúa chúng ta tuôn đổ trên anh chị em và gia đình. Xin Chúa chúc lành cho anh chị em.
[Nguồn: vatican.va]
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 9/2/2022]
