Ở vùng đất thánh cổ xưa, những kỳ quan trong Kinh thánh vẫn đang được khám phá
Từ “thành phố trên đồi” của Đức Kitô đến “con đường hành hương” từ Hồ Silôê đến Núi Đền Thờ, những nỗ lực khảo cổ ở Israel mang đến sự hứa hẹn của lịch sử cho các tín hữu đương thời.
Du khách sẽ sớm có thể đi bộ xuôi theo con đường trung tâm của Hippos, ‘Thành phố trên đồi’ của Chúa Giêsu Kitô. Trong ảnh là người quản lý khu vực Nissim Mezzig và một nhà báo đến thăm đang đi rảo qua. (photo: Jonathan Liedl / National Catholic Register)
13 tháng Hai, 2023
GIÊRUSALEM — Người Kitô hữu đã thực hiện những cuộc hành hương đến Đất Thánh kể từ thời Thánh Helena vào thế kỷ thứ tư, và các địa điểm quan trọng nhất mà Kitô hữu quan tâm — từ Vương cung Thánh đường Truyền tin ở Nadarét đến Nhà thờ Mộ Thánh ở Giêrusalem — đã trở nên nổi tiếng.
Ngoài những gì đã trở nên quen thuộc từ xa xưa ở vùng đất nơi Đức Kitô sống cuộc đời và thi hành sứ vụ trên trần gian của Ngài, các địa điểm mới mà người hành hương Kitô giáo quan tâm vẫn tiếp tục được khám phá ở Israel, với mục tiêu sớm mở cửa cho công chúng quan tâm.
Có lẽ trường hợp đáng chú ý nhất nằm bên dưới các đường phố của Giêrusalem hiện tại, nơi các nhà khảo cổ cùng với Cơ quan Cổ vật Israel đang dần dần khai quật một con đường đô thị cổ đại mà có thể chính Chúa Giêsu đã đi qua.
Con đường được đề cập, có từ thời người La Mã chiếm đóng Giêrusalem, dẫn từ Hồ Silôê đến Núi Đền Thờ. Vào thời cổ đại, người Do Thái đến Giêrusalem để dâng của lễ lên Thiên Chúa sẽ đi vào thành ở gần hồ, nơi họ sẽ thanh tẩy mình theo nghi thức trước khi lên đồi đến Đền thờ. Những cửa hàng nhỏ dọc theo con phố rộng, bậc thang, có thể là nơi bán động vật để hiến tế.
Hồ Silôê
Một trong những phép lạ của Chúa Kitô cũng liên quan đến Hồ Silôê. Như Thánh Gioan kể lại trong trình thuật Tin Mừng của ngài, Chúa Giêsu đã hoàn tất việc chữa lành cho người mù bẩm sinh bằng cách sai anh ta đến hồ nước để rửa sau khi Chúa nhổ nước bọt xuống đất trộn thành bùn và bôi lên mắt anh ta. Các nhà khảo cổ cũng đã khai quật một nhà thờ gần đó có nền móng từ thế kỷ thứ bảy sau Công nguyên, được cho là có liên quan đến phép lạ của Chúa Kitô tại hồ.
Hồ Silôê, do vua Hezekiah xây dựng lần đầu tiên vào năm 2.700 trước Công nguyên, đã được phát hiện vào tháng Sáu năm 2004 trong quá trình khai quật để sửa chữa một đường ống nước thải. Trước khi khám phá ra hồ nước đó, một hồ nước nhỏ hơn với khoảng cách 70 mét (gần 230 feet) gần Đền thờ hơn đã bị lầm lẫn cho là hồ nước được nói đến trong Kinh thánh.
Ông Shlomo Greenberg, một trong những nhà khảo cổ làm việc tại địa điểm, một phần của khu phức hợp Thành David rộng lớn hơn, là trung tâm định cư ban đầu của Giêrusalem, cho biết: “Nó giống như khám phá ra ngay trước mắt bạn. Bạn không hề biết mình sẽ tìm thấy gì.”
Mặc dù các phần của Hồ Silôê đã được khai quật và mở lộ thiên, nhưng con đường hành hương lên Núi Đền thờ vẫn hoàn toàn nằm dưới lòng đất, chủ yếu chạy bên dưới một khu dân cư ngày nay nằm bên ngoài Thành Cổ có tường bao quanh của Giêrusalem về phía đông nam. Các cấu trúc kim loại gia cố chống đỡ, tạo ra một sự liền lạc hiện ra trước mắt giữa con đường bằng đá cổ xưa và sự đổi mới hiện đại đã khiến nó không được phát hiện.
Một phần của con đường hành hương tại điểm khởi đầu đã mở cửa cho khách du lịch, nhưng những cuộc khai quật vẫn đang được tiến hành. Trong con đường dài hơn 2.500 bộ (khoảng 762 m), khoảng 165 bộ (hơn 50 m) vẫn cần được mở ra, và việc này diễn ra chậm — và tốn kém —. Theo ông Greenberg, mỗi mét khai quật tiêu tốn 100.000 USD và có thể mất hơn một tuần để hoàn thành.
Ông Shlomo Greenberg, giám đốc khai quật cùng với Cơ quan Cổ vật Israel, thảo luận về tiến độ mở cửa ‘con đường hành hương’ dài 800 mét dẫn từ Hồ Silôê đến Núi Đền thờ. (Photo: Jonathan Liedl)
“Chúng tôi đang cố gắng bảo vệ cả những người dưới lòng đất và ở trên,” ông nói, giải thích bản chất cần rất thận trọng của công việc.
Các nhà khảo cổ hy vọng cuộc khai quật sẽ tiếp tục trong ít nhất một năm nữa, nhưng hy vọng là cuối cùng người hành hương sẽ có thể đi bộ từ Hồ Silôê đến Núi Đền thờ, giống như người Do Thái đã làm cách đây 2.000 năm. Trải nghiệm này hứa hẹn sẽ là một cách thể hiện đức tin quan trọng đối với người Do Thái đương thời, cũng như người Kitô hữu quan tâm đến việc tìm lại những bước chân của Chúa và hiểu rõ hơn về Do Thái giáo mà từ đó tôn giáo của họ xuất hiện.
‘Thành trên đồi’ của Đức Kitô
Một địa điểm khác sắp được mở cửa cho công chúng không thể khẳng định rằng nó đã từng được Chúa Giêsu viếng thăm, nhưng nó có thể đã đóng một vai trò quan trọng trong sứ vụ của Ngài trên bờ biển hồ Galilê.
Hippos, còn được gọi là Susita, là một thành cổ được xây dựng trên một ngọn núi hình yên ngựa, đó là lý do có thể dẫn đến tên gọi của khu định cư như vậy: Hippos có nghĩa là “ngựa” trong tiếng Hy Lạp. Nhìn ra Biển hồ Galilê từ phía đông, Hippos là một phần của Miền Thập tỉnh, một vùng bao gồm 10 thành phố chủ yếu là dân ngoại nói tiếng Hy Lạp được nhắc đến trong Kinh thánh.
Cho rằng đó là khu định cư duy nhất được biết đến xây dựng trên đỉnh một ngọn đồi trong khu vực vào thời Chúa Giêsu, các học giả cho rằng rất có thể Chúa Giêsu đã ám chỉ đến Hippos một cách cụ thể khi Chúa so sánh những môn đệ theo Ngài như một “thành xây trên đồi” không thể nào giấu kín được, được ghi trong trình thuật Tin Mừng của Thánh Matthêu.
Ngoài ra, Hippos cũng được cho là thị trấn nơi quỷ Ghêrasa, bị Chúa Kitô trục xuất ra khỏi người bị ám trên bờ biển Galilê, có thể đến từ đó. Sau khi chữa lành, Chúa Kitô nói với người đàn ông: “Anh cứ về nhà với thân nhân, và thuật lại cho họ biết mọi điều Chúa đã làm cho anh, và Người đã thương anh như thế nào” như Thánh Marcô tường thuật lại (5:1-20). Thánh Marcô tiếp tục mô tả cách thức người đàn ông “ra đi và bắt đầu rao truyền trong miền Thập Tỉnh tất cả những gì Đức Giêsu đã làm cho anh. Ai nấy đều kinh ngạc.”
Do đó, Hippos có thể là cộng đồng không phải người Do Thái đầu tiên được nghe Tin Mừng. Trong những thập kỷ sau đó, nó sẽ trở thành một thành lũy cho Kitô giáo trong khu vực. Tại một thời điểm, trong thời kỳ Byzantine sau khi Kitô giáo được chấp nhận hợp pháp tại Đế quốc La Mã, thị trấn trên đỉnh đồi có tám nhà thờ bên trong phạm vi các bức tường của nó, trong đó có một nhà thờ chánh tòa là nơi có tòa giám mục.
Ngày nay, Hippos chỉ còn là đống đổ nát, sau trận động đất vào thế kỷ thứ tám đã phá hủy thành phố và khiến nó bị bỏ hoang. Tuy nhiên, sau khi được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1883, công việc khai quật quan trọng đã được ưu tiên cho địa điểm này, đặc biệt là trong 20 năm qua.
Được dẫn dắt bởi Viện Khảo cổ học Zinman tại Đại học Haifa, nỗ lực khảo cổ của quốc tế đã phát hiện ra nhiều khám phá quan trọng giúp vẽ nên bức tranh về cách thức cư dân Kitô giáo cổ đại ở Hippos sống và giữ niềm tin như thế nào. Những khám phá bao gồm một hồ rửa tội khổng lồ, những dòng chữ khắc tiết lộ chi tiết tiểu sử của những cư dân thời cổ đại, và thậm chí là một bức tranh khảm cổ xưa về phép lạ Chúa Kitô cho 5.000 người ăn.
Theo người quản lý địa điểm Nissim Mezzig, kế hoạch là chính thức mở cửa Hippos cho công chúng vào giữa tháng Ba, cho dù công việc khai quật vẫn tiếp tục. Có những kế hoạch đang được thực hiện để chuyển đổi một tòa nhà quân sự cũ của Israel tại địa điểm này trở thành một trung tâm cho du khách và thành lập một nhà hát giáo dục trong bể chứa nước nằm bên dưới thành phố. Mặc dù Chúa Giêsu có thể chưa bao giờ đến Hippos, nhưng du khách có thể sẽ tò mò muốn đến thăm thành phố cổ mà Chúa đã đề cập đến và Tin mừng của Chúa cuối cùng đã được hình thành.
Quê hương của một vị đại Môn đệ
Từ Hippos sang phía bên kia Galilê là một địa điểm cổ xưa khác gần đây đã nhận được sự chú ý đáng kể về khảo cổ học: Magdala, được biết đến nhiều hơn là quê hương của Thánh Maria Magdalena.
Khởi đầu là dự án xây dựng một trung tâm tĩnh tâm bên bờ biển vào năm 2009 đã nhanh chóng trở thành nhiều hơn nữa, khi các công nhân khai quật được một hội đường Do Thái có từ thế kỷ thứ nhất và một thứ thậm chí còn đáng kinh ngạc hơn ở bên trong: một phiến đá mô tả Ngôi đền thứ hai ở Giêrusalem, hoàn chỉnh với hình ảnh chạm khắc xa xưa nhất của cây đèn menorah bảy ngọn từng được phát hiện.
Sự thăm dò khảo cổ tại thị trấn chài lưới cổ xưa, được cho là một trong những thị trấn lớn nhất ở Galilê vào thời Chúa Giêsu thi hành sứ vụ, tiếp tục diễn ra nhanh chóng kể từ lần phát hiện đầu tiên đó, và các nhà khảo cổ đã phát hiện ra các cửa hàng, lâu đài, nhà kho và thậm chí thêm một hội đường cổ. Một khám phá quan trọng khác đối với những người quan tâm đến Do Thái giáo cổ đại là bốn mikavot, hay là bồn tắm theo nghi lễ, được phát hiện sớm nhất ở Thánh địa sử dụng nước ngầm.
Ngày nay, Magdala không chỉ là nơi có một địa điểm khảo cổ, mà còn có một khách sạn khá xa hoa, cũng như một trung tâm tĩnh tâm văn hóa và tâm linh. Được gọi là Trung tâm Magdala, khu phức hợp được quản lý bởi phong trào Regnum Christi, một phong trào liên kết với Dòng Legionaries of Christ.
Cha Eamon Kelly, giám đốc Trung tâm Magdala, Dòng Legion of Christ, giải thích: Một hội đường có từ thế kỷ thứ nhất ở quê hương của bà Maria Mácđala có ý nghĩa đặc biệt đối với cả người Do Thái và Kitô giáo. (Photo: Jonathan Liedl)
Mặc dù Magdala không được đề cập rõ ràng trong Kinh thánh là nơi Chúa Giêsu đã đến thăm, nhưng do sự nổi bật của nó, vị trí nằm trên một con đường lớn cổ xưa ở bờ biển phía tây Galilê, và gần với những nơi khác được nhắc đến trong Kinh thánh như Caphácnaum, nhưng vẫn có thể Chúa Giêsu đã đến thăm thành cổ này và thậm chí có thể cầu nguyện trong cùng một hội đường đã được khai quật ngày nay. Có khả năng là việc Chúa Giêsu Kitô đã trừ bảy quỷ khỏi bà Maria, được ghi lại trong Tin mừng theo Thánh Luca 8:2, đã xảy ra ở đây.
Bất kể đã có những khám phá đáng kinh ngạc mà Magdala mang đến, các nhà khảo cổ tin rằng có tới 90% thị trấn cổ vẫn chưa được khai quật. Một khám phá khả thi có thể đến trong tương lai gần đó là nhà thờ Kitô giáo cổ xưa cung hiến cho Thánh Maria Madalena, được nhắc đến trong văn học lịch sử, nhưng cuối cùng bị bỏ hoang và quên lãng qua nhiều thế kỷ.
Nếu vậy, nó sẽ là phát hiện mới nhất trong rất nhiều những phát hiện khảo cổ gần đây ở Thánh địa cổ xưa, nhưng luôn thú vị.
[Nguồn: ncregister]
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 15/2/2023]
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét