Đức Thánh Cha với Aleteia và các phương tiện truyền thông khác: Sự thật thanh tẩy (toàn văn)

Đức Thánh Cha với Aleteia và các phương tiện truyền thông khác: Sự thật thanh tẩy (toàn văn)

Kathleen N. Hattrup

28/01/22

“Chúng ta không khó để nhận thấy rằng trong thời gian này, ngoài đại dịch, một ‘bệnh dịch thông tin’ đang lan rộng: việc bóp méo thực tế dựa trên nỗi sợ hãi, đã dẫn đến sự bùng nổ các bình luận về tin giả nếu không nói là bịa đặt trong xã hội toàn cầu của chúng ta.”

Ngày 28 tháng Một, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã tiếp kiến các thành viên của hiệp hội truyền thông Công giáo quốc tế về “Catholic fact-checking”, do Aleteia chủ sự.

Xem thêm thông tin về các thành viên cộng tác, bao gồm cả đối tác của Aleteia, Our Sunday Visitor, ở đây.

Đức Thánh Cha cảm ơn nhóm trước hết vì đã nỗ lực chia sẻ và kết hợp kiến thức. Ngài nói rằng việc này bản thân nó là một thông điệp quan trọng, đặc biệt giữa đại dịch.

Liên kết, chia sẻ kỹ năng, kiến thức và đóng góp để cung cấp thông tin phù hợp đã là một hình thức làm chứng đầu tiên. Vào thời điểm khi chúng ta đang cảm nhận những tác động của đại dịch và sự chia rẽ trong xã hội – và sự chia rẽ về quan điểm – thì việc anh chị em kết nối với tư cách là những người làm truyền thông Kitô giáo chính là gửi đi một thông điệp. Đó là một điểm khởi đầu, một thông điệp.

Đức Giáo hoàng nhấn mạnh sự cần thiết phải tôn trọng tất cả mọi người, phân biệt giữa việc gạt bỏ sai lỗi và không tôn trọng những người phạm sai lỗi.

Phải bác bỏ tin giả, nhưng cá nhân những con người phải luôn được tôn trọng, vì họ thường tin vào nó mà không có nhận thức đầy đủ hoặc trách nhiệm. …

Cách tiếp cận của [một người làm truyền thông Kitô giáo] không phải là cách tiếp cận mâu thuẫn, nó không được thể hiện bằng thái độ lấn át, và nó không làm đơn giản thực tế, để không rơi vào một hình thức “chủ nghĩa duy tín” khi nói đến khoa học. Bản thân khoa học là một tiến trình tiến bộ không ngừng hướng tới giải pháp cho các vấn đề. Thực tại luôn phức tạp hơn chúng ta nghĩ và chúng ta phải tôn trọng những hoài nghi, những lo lắng và các câu hỏi mà mọi người đặt ra, tìm cách đồng hành với họ mà không bao giờ gạt bỏ họ. Một cuộc đối thoại với những người có những hoài nghi.

Đức Thánh Cha Phanxicô cũng đưa ra suy tư về sự thật trong thời đại mà các thuật toán hoạt động vì lợi nhuận:

Cùng nhau vì sự thật cũng có nghĩa là tìm kiếm một liều thuốc giải độc cho các thuật toán được đặt ra để đạt mức lợi nhuận thương mại tối đa; nó có nghĩa là làm việc để thúc đẩy một xã hội thông tin, công bằng, lành mạnh và bền vững. Nếu không có sự điều chỉnh về mặt đạo đức, những công cụ đó sẽ tạo ra chủ nghĩa cực đoan và đưa các cá nhân đến những hình thức quá khích nguy hiểm – và đây chính là xung đột.

Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng chứng viêm ở đầu gối vẫn đang làm phiền ngài, nhưng ngài có thể ngồi và chào riêng khoảng hơn 100 người có mặt. Ông Vincent Montagne, chủ tịch của nhóm Media-Participations, trình bày với Đức Thánh Cha về tinh thần của hiệp hội.

[...]

Sau đây là toàn văn diễn từ:

Đức Thánh Cha Phanxicô và ông Vincent Montagne.

Các bạn thân mến, xin chào mừng!

Hôm nay tôi gặp gỡ các bạn để cùng nhau suy tư về chủ đề truyền thông và đặc biệt là về cách thức mà những người làm truyền thông Kitô giáo cần đối phó với một số vấn đề nan giải liên quan đến đại dịch Covid-19. Tôi cảm ơn ông Montagne về lời giới thiệu của ông và tôi xin gửi lời chào thân ái đến tất cả các bạn.

Trong Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông 1972, Thánh Phaolô VI lưu ý rằng, “ngày nay con người có thể dễ dàng thừa nhận rằng nhiều thái độ, nhận định và cách tiếp cận của họ đối với các vấn đề khác nhau, cũng như sự trung thành và phản đối của họ, đều bị ảnh hưởng nặng nề và thậm chí được định hình ở mức độ rất lớn qua việc họ tiếp xúc với các ý tưởng và đề xuất đến từ những phương tiện thông tin đại chúng.” Đức Giáo Hoàng tiếp tục nhận xét rằng, “sự phục vụ tuyệt vời của các nhà làm truyền thông đòi hỏi nhiều điều hơn là việc quan sát và tường thuật lại những gì diễn ra trước mắt. Người phóng viên liên hệ sự việc với bối cảnh mà nó xảy ra, điều tra nguyên nhân của nó, xem xét các hoàn cảnh xung quanh và cố gắng đánh giá những tác động có thể có của những gì đã xảy ra.” Ngài nói, điều này đòi hỏi một phương pháp khắt khe: “Các nhà làm truyền thông phải quan sát các sự kiện một cách cẩn thận, kiểm tra tính chính xác của chúng, đánh giá các nguồn thông tin của họ, và cuối cùng, truyền tải những phát hiện của họ. Gánh nặng trách nhiệm càng lớn hơn khi người phóng viên không chỉ đơn thuần kể ra những sự kiện của một vụ việc, như thường khi, mà còn giải thích những tác động của nó bằng cách đưa ra các bình luận và yếu tố cần thiết để đánh giá cách công bằng.”

Một năm trước, tôi đã đọc một nghiên cứu thú vị về cách thức nội dung của một câu chuyện bị thay đổi do sự tập trung của người viết vào những gì họ đang truyền tải. Nghiên cứu được thực hiện bởi Giáo sư Simone Paganini của Đại học Aachen. Thật thú vị khi ông nghiên cứu vấn đề này về sự thay đổi nội dung khi truyền tải một điều gì đó.

Đức Giáo hoàng Phaolô VI nói về ngành truyền thông và tường thuật bản tin nói chung, nhưng lời của ngài thật sự hợp thời nếu chúng ta nghĩ về các loại thông tin sai lệch đang lan truyền trên mạng ngày nay. Bản thân anh chị em đã đặt mục tiêu là vạch trần tin giả và một phần thông tin hoặc những thông tin sai lệch về vaccine Covid-19, và bắt đầu làm việc đó bằng cách kết nối các phương tiện truyền thông Công giáo với sự tham gia của các chuyên gia khác nhau. Sáng kiến của anh chị em xây dựng một Hiệp hội nhằm tìm kiếm để cùng nhau vì sự thật. Cảm ơn anh chị em, cảm ơn anh chị em vì điều này.

Trước hết, cùng nhau. Làm việc cùng nhau là quan trọng, nhất là trong lĩnh vực thông tin. Liên kết, chia sẻ kỹ năng, kiến thức và đóng góp để cung cấp thông tin phù hợp đã là một hình thức làm chứng đầu tiên. Vào thời điểm khi chúng ta đang cảm nhận những tác động của đại dịch và sự chia rẽ trong xã hội – và sự chia rẽ về quan điểm – thì việc anh chị em kết nối với tư cách là những người làm truyền thông Kitô giáo chính là gửi đi một thông điệp. Đó là một điểm khởi đầu, một thông điệp.

Chúng ta không khó để nhận thấy rằng trong thời gian này, ngoài đại dịch, một “bệnh dịch thông tin” đang lan rộng: việc bóp méo thực tế dựa trên nỗi sợ hãi, đã dẫn đến sự bùng nổ các bình luận về tin giả nếu không nói là bịa đặt trong xã hội toàn cầu của chúng ta. Góp phần vào bầu không khí này là khối lượng lớn thông tin, bình luận và ý kiến được cho là “có tính khoa học”, thường là vì không có ý thức, cuối cùng sẽ gây ra sự nhầm lẫn cho người đọc hoặc người nghe.

Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc liên kết và hợp nhất các lực lượng với nghiên cứu khoa học về bệnh tật, điều này tiếp tục phát triển và cho phép chúng ta chống lại chúng hiệu quả hơn. “Kiến thức phải được chia sẻ, chuyên môn phải được chia sẻ, khoa học phải được tập hợp lại” (Diễn từ trước các Thành viên của Tổ chức Đại học Y sinh của trường Campus Biomedico”, Đại học Roma, 18 tháng Mười 2021). Điều này cũng áp dụng đối với vaccine: “Cần phải cấp bách trợ giúp các quốc gia có ít vaccine hơn, nhưng nó phải được thực hiện với các kế hoạch có tầm nhìn xa, không chỉ được thúc đẩy bởi sự vội vàng của các quốc gia giàu có để được an toàn hơn. Các liệu pháp điều trị phải được phân phối với phẩm giá, không phải là việc thương hại bố thí. Để thực sự làm tốt, chúng ta cần thúc đẩy khoa học và thực hiện trọn vẹn nó” (sđd.). Do đó, được thông tin thích đáng, được trợ giúp để hiểu rõ các tình huống dựa trên dữ liệu khoa học chứ không phải tin giả, là quyền của con người. Trên hết, phải đảm bảo thông tin chính xác đến những người ít được trang bị, những người yếu đuối nhất và những người dễ bị tổn thương nhất.

Từ thứ hai, sau “cùng nhau”, là “vì” – cùng nhau vì. “Vì” là một từ nhỏ bé nhưng nó nói lên nhiều điều. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, là người Kitô hữu, chúng ta phải chống lại những bất công và dối trá, nhưng luôn luôn vì con người. Ngay cả khi mục đích Hiệp hội của anh chị em là chống lại thông tin sai lệch, bác bỏ tin giả và sự thao túng của những bộ óc quá nhạy cảm, thì cũng không bao giờ bỏ qua sự khác biệt căn bản giữa thông tin và con người. Phải bác bỏ tin giả, nhưng cá nhân những con người phải luôn được tôn trọng, vì họ thường tin vào nó mà không có nhận thức đầy đủ hoặc trách nhiệm. Một nhà làm truyền thông Kitô giáo phải có phong cách truyền giáo, là người xây dựng những nhịp cầu, người quảng bá hòa bình, và trên hết là trong việc tìm kiếm sự thật. Cách tiếp cận của người đó không phải là cách tiếp cận mâu thuẫn, nó không được thể hiện bằng thái độ lấn át, và nó không làm đơn giản thực tế, để không rơi vào một hình thức “chủ nghĩa duy tín” khi nói đến khoa học. Bản thân khoa học là một tiến trình tiến bộ không ngừng hướng tới giải pháp cho các vấn đề. Thực tại luôn phức tạp hơn chúng ta nghĩ và chúng ta phải tôn trọng những hoài nghi, những lo lắng và các câu hỏi mà mọi người đặt ra, tìm cách đồng hành với họ mà không bao giờ gạt bỏ họ. Một cuộc đối thoại với những người có những hoài nghi.

Là người Kitô hữu, chúng ta phải là những người đầu tiên tránh xa não trạng xung đột và đơn giản hóa, mà phải nỗ lực tiếp cận, đồng hành và đưa ra câu trả lời theo cách bình tĩnh và hợp lý cho các câu hỏi và những phản đối. Chúng ta phải làm việc để giúp cung cấp thông tin chính xác và trung thực về Covid-19 và vaccine, mà không đào những đường hào hoặc tạo ra các khu ổ chuột. Đại dịch mời gọi chúng ta mở rộng đôi mắt trước những gì là trọng yếu, điều gì là quan trọng thật sự, và sự cần thiết để chúng ta được cứu cùng nhau. Vì vậy, chúng ta hãy cố gắng cùng nhau vì, và không bao giờ chống lại. Cùng nhau vì. Và chúng ta cũng hãy nhớ rằng phải bảo đảm sự tiếp cận với vaccine và chăm sóc sức khỏe cho tất cả mọi người, kể cả người nghèo: chúng ta sẽ trở nên tốt hơn nếu chúng ta cùng nhau trở nên tốt hơn. Ở đây, tôi muốn nhấn mạnh điều tôi vẫn luôn nói: chúng ta không vượt qua khủng hoảng một mình. Hoặc là chúng ta cùng nhau vượt qua hoặc không ai vượt qua cách tốt đẹp. Chúng ta không thoát qua giống như trước đâh: hoặc chúng ta sẽ thoát ra cách tốt hơn hoặc tệ hơn. Tuy nhiên, vấn đề – một cái bẫy tâm lý – là khi khủng hoảng trở thành một cuộc xung đột và xung đột chỉ được giải quyết bằng “chiến tranh”, sự xa cách hoặc chống đối. Nhưng điều này có nghĩa là quay trở lại và không tiếp tục đối thoại. Đừng bao giờ để khủng hoảng biến thành xung đột. Không, nó là một cuộc khủng hoảng và khi chúng ta gặp khủng hoảng, chúng ta hãy cùng nhau tìm cách vượt qua nó.

Cuối cùng, một suy tư ngắn gọn về từ “sự thật”. Mong rằng chúng ta không bao giờ mệt mỏi với việc xác minh dữ liệu, trình bày chúng theo cách phù hợp, theo đuổi việc tìm kiếm sự thật của chính chúng ta. Sự tìm kiếm đó không chịu đầu hàng trước quan điểm thương mại, lợi ích của giới quyền thế, trước những lợi ích kinh tế to lớn. Không. Cùng nhau vì sự thật cũng có nghĩa là tìm kiếm một liều thuốc giải độc cho các thuật toán được đặt ra để đạt mức lợi nhuận thương mại tối đa; nó có nghĩa là làm việc để thúc đẩy một xã hội thông tin, công bằng, lành mạnh và bền vững. Nếu không có sự điều chỉnh về mặt đạo đức, những công cụ đó sẽ tạo ra chủ nghĩa cực đoan và đưa các cá nhân đến những hình thức quá khích nguy hiểm – và đây chính là xung đột.

Thuốc giải độc cho mọi hình thức bóp méo sự thật là cho phép chúng ta được thanh tẩy bởi sự thật. Thật vậy, sự thật thanh tẩy. Đối với người Kitô hữu, sự thật không bao giờ đơn thuần là một khái niệm liên quan đến sự đánh giá mọi việc; không, đó chỉ là một phần của sự thật. Sự thật liên quan đến sự sống nói chung. “Trong Kinh thánh, nó mang ý nghĩa hỗ trợ, vững chắc và tin tưởng… Sự thật là điều mà con người dựa vào để không bị gục ngã. Theo ý nghĩa tương quan này, Đấng duy nhất xác thực và khả tín – Đấng mà chúng ta tin cậy – là Thiên Chúa hằng sống. Do đó, Chúa Giêsu nói: ‘Thầy là sự thật’ (Ga 14: 6). Chúng ta khám phá và tái khám phá sự thật khi chúng ta trải nghiệm trong chính chúng ta sự trung tín và khả tín của Đấng yêu thương chúng ta” (Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông 2018). Vì vậy, làm việc để phục vụ cho sự thật có nghĩa là tìm kiếm những điều cổ vũ sự hiệp thông và thúc đẩy điều tốt lành của tất cả mọi người, chứ không phải những điều gây cô lập, chia rẽ và chống đối. Không phải những điều dẫn đến xung đột.

Thưa anh chị em, chúng ta hãy luôn nhớ đến các nạn nhân của đại dịch và gia đình của họ trong lời cầu nguyện. Và chúng ta hãy ghi nhớ những người đã chết khi phục vụ người bệnh. Họ là những người hùng thầm lặng của thời đại này. Tôi xin gửi đến anh chị em và những người cộng tác của anh chị em những lời chúc tốt đẹp cho công việc và tôi chúc lành cho anh chị em. Và xin đừng quên cầu nguyện cho tôi. Cảm ơn anh chị em!

[Nguồn: aleteia]

[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 29/1/2022]