Tiếp Kiến với các sinh viên tham dự Năm Thánh của Thế giới Giáo dục – 30.10.2025
*******
Sáng nay, tại Hội trường Phaolô VI, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã tiếp kiến các sinh viên tham dự Năm Thánh của Thế Giới Giáo Dục.
Sau đây là bài diễn văn của Đức Thánh Cha gửi đến những người hiện diện:
____________________________________
Diễn văn của Đức Thánh Cha
Các bạn trẻ thân mến,
Thật là một niềm vui lớn lao khi được gặp các con! Cha đã mong chờ khoảnh khắc này với sự háo hức rất lớn. Được ở bên các con gợi lại cho cha những năm tháng cha còn dạy môn toán cho các bạn trẻ đầy sức sống như các con. Cảm ơn các con đã nhận lời mời đến đây hôm nay và chia sẻ những suy tư và niềm hy vọng của mình, những điều cha sẽ chuyển đến các bạn bè của chúng ta trên khắp thế giới.
Cha muốn bắt đầu bằng việc nhắc đến Thánh Pier Giorgio Frassati, một sinh viên người Ý, vừa được tuyên phong thánh trong Năm Thánh này. Với tình yêu tha thiết dành cho Thiên Chúa và tha nhân, vị thánh trẻ này đã đặt ra hai câu nói mà ngài thường xuyên lặp lại, gần như là một châm ngôn: “Sống mà không có đức tin… không phải là sống mà chỉ là tồn tại qua ngày” và “Hướng đến những đỉnh cao”. Đây là những lời rất chân thực và đầy khích lệ. Vì vậy, cha cũng nói với các con: hãy can đảm sống cuộc sống trọn vẹn. Đừng bằng lòng với những gì thuộc bề ngoài hay những trào lưu nhất thời; một đời sống bị bóp nghẹt bởi các thú vui chóng qua sẽ chẳng bao giờ làm chúng ta thỏa mãn. Vì vậy, mỗi người trong các con hãy thưa trong lòng: “Lạy Chúa, con mơ ước điều lớn lao hơn; con khao khát điều gì đó cao cả hơn; xin Chúa linh hứng cho con!” Khát vọng này là sức mạnh của các con, và diễn tả rõ ràng cam kết của những người trẻ mơ ước một xã hội tốt đẹp hơn, và từ chối trở thành những khán giả đứng ngoài cuộc. Vì thế, cha khích lệ các con hãy tiếp tục phấn đấu “hướng tới những đỉnh cao”, thắp lên hải đăng hy vọng trong những giờ phút tăm tối của lịch sử. Sẽ thật tuyệt vời biết bao nếu một ngày nào đó thế hệ của các con được nhớ đến là “thế hệ cộng” (generation plus), được nhớ đến vì động lực mới mà các con mang đến cho Giáo hội và thế giới.
Nhưng, các bạn trẻ thân mến, điều ấy không thể chỉ là giấc mơ của riêng một người. Chúng ta hãy hiệp nhất để biến nó thành hiện thực, cùng nhau làm chứng cho niềm vui của niềm tin vào Chúa Giêsu. Làm sao chúng ta có thể đạt được điều đó? Câu trả lời rất đơn giản: qua giáo dục, một trong những công cụ đẹp và mạnh mẽ nhất để làm thay đổi thế giới.
Năm năm trước, Đức Thánh Cha Phanxicô kính yêu của chúng ta đã phát động dự án vĩ đại Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục (Global Compact on Education), một liên minh của tất cả những ai làm việc trong lĩnh vực giáo dục và văn hóa, bằng nhiều cách khác nhau, nhằm gắn kết các thế hệ trẻ trong tình huynh đệ phổ quát. Thật vậy, các con không chỉ là người thụ hưởng nền giáo dục, mà còn là nhân vật chính của giáo dục. Đó là lý do tại sao hôm nay cha mời gọi các con hãy chung sức để mở ra một mùa giáo dục mới, trong đó tất cả chúng ta — người trẻ và người trưởng thành — trở thành những chứng nhân đáng tin cậy của chân lý và hòa bình. Cha nói với các con: các con được kêu gọi trở thành những người nói sự thật và người kiến tạo hòa bình, những người luôn giữ lời, và là những người xây dựng hòa bình. Hãy mời gọi bạn bè đồng trang lứa cùng dấn bước tìm kiếm chân lý và vun đắp hòa bình, thể hiện hai khát vọng ấy bằng chính đời sống, lời nói và hành động thường nhật của các con.
Ở điểm này, cha muốn bổ sung vào tấm gương của Thánh Pier Giorgio Frassati một suy tư của Thánh John Henry Newman, một vị thánh uyên bác sắp được tôn phong là Tiến sĩ Hội thánh. Ngài nói rằng tri thức phát triển khi nó được chia sẻ, và chính qua sự đối thoại của các trí tuệ mà ngọn lửa chân lý được thắp lên. Cũng vậy, hòa bình đích thực được sinh ra khi nhiều cuộc đời, như những vì sao, cùng nhau kết hợp và tạo thành một mô hình. Cùng nhau, chúng ta có thể tạo thành những chòm sao giáo dục dẫn lối cho con đường phía trước.
Là một cựu giáo viên môn toán và vật lý, cho phép cha cùng các con làm một phép tính nhỏ. Các con có biết trong vũ trụ quan sát được có bao nhiêu ngôi sao không? Một con số khủng và kỳ diệu: một sextillion ngôi sao — nghĩa là, số 1 theo sau là 24 số 0! Nếu chúng ta chia chúng cho 8 tỷ người trên Trái đất, mỗi người sẽ có hàng trăm tỷ ngôi sao. Bằng mắt thường, vào những đêm trời quang, chúng ta có thể nhìn thấy khoảng năm ngàn ngôi sao. Mặc dù có hàng tỷ tỷ ngôi sao, chúng ta chỉ thấy những chòm sao gần nhất; tuy nhiên, chừng đó là đủ để chỉ cho chúng ta phương hướng, giống như khi đi trên biển. Những người lữ hành luôn tìm đường đi nhờ các vì sao. Các thủy thủ đi theo Sao Bắc Đẩu; người Polynesia vượt đại dương bằng cách ghi nhớ bản đồ sao. Theo người nông dân vùng Andes, những người mà cha từng biết khi còn là nhà truyền giáo ở Peru, bầu trời là một quyển sách mở đánh dấu các mùa gieo hạt, cắt lông cừu và các chu kỳ của sự sống. Ngay cả các nhà Đạo sĩ cũng đã đi theo một ngôi sao để đến Bêlem và thờ lạy Hài nhi Giêsu.
Cũng như họ, các con cũng có những vì sao dẫn đường: cha mẹ, các thầy cô, các linh mục và bạn bè, những người giống như những chiếc la bàn giúp các con không lạc lối giữa những thăng trầm của cuộc đời. Cũng như họ, các con được mời gọi trở thành các chứng nhân rọi sáng cho những người xung quanh. Nhưng, như cha đã nói, một ngôi sao đơn lẻ chỉ là một chấm sáng nhỏ. Tuy nhiên, khi liên kết với những ngôi sao khác, nó sẽ tạo thành một chòm sao, như chòm sao Nam Thập tự (Southern Cross). Các con cũng như vậy: mỗi người trong các con là một ngôi sao, và cùng nhau các con được mời gọi để dẫn dắt tương lai. Giáo dục quy tụ con người lại với nhau thành những cộng đồng sống động, và sắp xếp các ý tưởng thành những chòm sao ý nghĩa. Như ngôn sứ Đanien đã viết: “Những ai làm cho người người nên công chính, sẽ chiếu sáng muôn đời như những vì sao” (Đn 12:3). Thật tuyệt vời! Chúng ta thực sự là những vì sao, bởi vì chúng ta là tia sáng của Thiên Chúa. Giáo dục có nghĩa là vun đắp ân ban này.
Thật vậy, giáo dục dạy chúng ta biết nhìn lên, luôn hướng lên cao hơn. Khi Galileo Galilei hướng kính viễn vọng của ông lên bầu trời, ông đã khám phá ra những thế giới mới: các vệ tinh của Sao Mộc, những ngọn núi trên Mặt trăng. Giáo dục giống như một kính viễn vọng cho phép các con nhìn xa hơn và khám phá những điều các con không thể tự mình thấy được. Vì thế, đừng dán mắt vào điện thoại thông minh, và loạt những hình ảnh lướt qua; nhưng, hãy ngước nhìn lên trời, hướng tới những đỉnh cao.
Các bạn trẻ thân mến, chính các con đã đề xuất thách đố đầu tiên kêu gọi cam kết của chúng ta trong Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục, bày tỏ một ước muốn mạnh mẽ và rõ ràng: “Xin giúp giáo dục đời sống nội tâm của chúng con”. Cha thật sự xúc động trước lời thỉnh cầu này. Có nhiều kiến thức là chưa đủ nếu chúng ta không biết mình là ai, hoặc không biết ý nghĩa của đời sống là gì. Nếu không có sự thinh lặng, không có lắng nghe, không có cầu nguyện, ngay cả ánh sáng của các vì sao cũng lịm tắt. Chúng ta có thể biết rất nhiều về thế giới nhưng lại không để ý đến chính tâm hồn mình. Các con cũng có thể đã trải qua cảm giác trống rỗng hay bồn chồn không để các con được bình an. Với những trường hợp nghiêm trọng nhất, chúng ta thấy những biểu hiện của sự đau khổ, bạo lực, bắt nạt và áp bức — thậm chí có những bạn trẻ tự cô lập mình và không muốn tiếp xúc với người khác. Cha nghĩ rằng đằng sau sự đau khổ này là một khoảng trống được tạo ra bởi một xã hội đã quên việc đào tạo chiều kích thiêng liêng của con người, chỉ chú trọng vào các khía cạnh kỹ thuật, xã hội hay đạo đức của cuộc sống.
Khi còn là một thanh niên, Thánh Augustinô rất tài giỏi nhưng lại không thấy mãn nguyện, như chúng ta đọc thấy trong quyển tự truyện của ngài, quyển Tự Thú. Ngài tìm kiếm khắp nơi — trong thành công và trong lạc thú — và tham gia vào mọi việc, nhưng ngài không thể tìm được chân lý hay bình an. Khi ngài khám phá ra Thiên Chúa trong chính tâm hồn mình, ngài đã viết nên một câu rất sâu sắc áp dụng cho tất cả chúng ta: “Lòng con khắc khoải cho đến khi được nghỉ yên trong Chúa”. Đây chính là ý nghĩa của việc giáo dục đời sống nội tâm: lắng nghe nỗi khắc khoải của chúng ta và không trốn tránh nó, cũng không lấp đầy nó bằng những điều không làm thỏa mãn. Khát vọng vô biên của chúng ta chính là la bàn cho chúng ta biết: “Đừng an phận — con được dựng nên cho điều cao cả hơn;” “đừng chỉ tồn tại, nhưng hãy sống.”
Thách đố thứ hai của giáo dục là điều ảnh hưởng đến chúng ta hằng ngày, và đó là điều mà chính các con là những người thầy: giáo dục kỹ thuật số. Các con sống trong đó, và nó không phải là xấu; có những cơ hội to lớn cho việc học tập và giao tiếp. Nhưng, đừng để thuật toán viết câu chuyện cuộc đời của các con! Hãy là tác giả của chính mình; sử dụng công nghệ cách khôn ngoan, nhưng đừng để công nghệ sử dụng các con.
Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng là một sự mới lạ tuyệt vời — một rerum novarum, hay là “những điều mới lạ” của thời đại chúng ta. Tuy nhiên, thông minh trong thực tại ảo là chưa đủ; chúng ta cũng phải đối xử nhân văn với nhau, bồi dưỡng trí tuệ cảm xúc, tâm linh, xã hội và sinh thái. Vì vậy, cha nói với các con: hãy học cách nhân tính hóa thế giới số, xây dựng nó như một không gian huynh đệ và sáng tạo — chứ không là một chiếc lồng nơi các con tự nhốt mình, không phải là một sự nghiện ngập hay một sự trốn chạy. Thay vì là những người du lịch trên mạng, hãy trở thành những ngôn sứ trong thế giới kỹ thuật số!
Ở đây, chúng ta có một gương sáng nên thánh rất kịp thời: Thánh Carlo Acutis. Ngài là một người trẻ không trở thành nô lệ cho internet, nhưng thay vào đó đã dùng nó cách khéo léo cho điều thiện. Thánh Carlo đã kết hợp đức tin rất đẹp của mình với sự đam mê máy tính, tạo ra một trang web về các phép lạ Thánh Thể và nhờ đó biến internet thành một công cụ loan báo Tin Mừng. Sáng kiến của ngài dạy chúng ta rằng thế giới kỹ thuật số sẽ mang tính giáo dục khi nó không khóa chặt chúng ta trong bản thân mà mở lòng ra với người khác — khi nó không đặt chúng ta vào trung tâm, nhưng hướng chúng ta về Thiên Chúa và tha nhân.
Các bạn thân mến, cuối cùng chúng ta đi đến thách đố lớn thứ ba mà cha trao phó cho các con hôm nay — thách đố này cũng là trọng tâm của Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục mới: giáo dục vì hòa bình. Các con có thể thấy tương lai của chúng ta đang bị đe dọa như thế nào bởi chiến tranh và hận thù, những điều chia rẽ con người. Tương lai này có thể thay đổi không? Chắc chắn là có! Bằng cách nào? Bằng một nền giáo dục vì hòa bình, giải trừ vũ khí và hiền hòa. Thật vậy, im tiếng vũ khí thôi là chưa đủ: chúng ta phải giải trừ vũ khí tâm hồn, từ bỏ mọi bạo lực và sự thô thiển. Bằng cách này, một nền giáo dục giải giới và hiền hòa tạo ra sự bình đẳng và phát triển cho tất cả mọi người, nhìn nhận phẩm giá bình đẳng của mọi người trẻ, không bao giờ phân chia những người trẻ thành nhóm thiểu số đặc quyền được tiếp cận các trường học đắt đỏ, và số đông không có quyền tiếp cận giáo dục. Với niềm tin lớn lao nơi các con, cha mời gọi các con trở thành những người kiến tạo hòa bình, trước hết ở tại nơi các con đang sống — trong gia đình, ở trường học, trong thể thao và giữa các bạn bè — vươn tới những người đến từ các nền văn hóa khác.
Sau cùng, các bạn thân mến, đừng nhìn vào những ngôi sao băng, nơi những ước muốn mong manh được phó thác vào. Hãy nhìn cao hơn nữa, hướng về Chúa Giêsu Kitô, “mặt trời của những người công chính” (Lc 1:78), Đấng sẽ luôn dẫn dắt các con trên những nẻo đường của cuộc đời.
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 31/10/2025]
