Đức Thánh Cha Lêô XIV sẽ ban hành văn kiện mới về giáo dục Công giáo và tuyên bố Thánh Newman là đồng bổn mạng của nền giáo dục Công giáo

Thánh Newman người Anh, nhà thần học, triết gia, và là người trở lại thuộc thế kỷ 19, cũng sẽ được tuyên bố là Tiến sĩ Hội Thánh vào ngày 1 tháng Mười Một Photo: Catolin

Đức Thánh Cha Lêô XIV sẽ ban hành văn kiện mới về giáo dục Công giáo và tuyên bố Thánh Newman là đồng bổn mạng của nền giáo dục Công giáo

Một trong những cử chỉ mang tính biểu tượng nhất trong giai đoạn mới này là quyết định của Đức Thánh Cha tuyên bố Thánh John Henry Newman là đồng bổn mạng của nền giáo dục Công giáo, cùng với Thánh Tôma Aquinô

24 THÁNG MƯỜI, 2025 12:15

VALENTINA DI GIORGIO

Vào ngày 28 tháng 10, đúng sáu mươi năm sau khi ban hành Tuyên ngôn Gravissimum Educationis, Đức Thánh Cha sẽ công bố một văn kiện mới về giáo dục Công giáo, Tòa Thánh xác nhận thông qua Đức Hồng y José Tolentino de Mendonça, Tổng trưởng Bộ Văn hóa và Giáo dục. Phát biểu trong cuộc họp báo vào ngày 22 tháng Mười, Đức Hồng y mô tả văn bản sắp tới vừa là một kỷ niệm vừa là sự đổi mới — một cầu nối giữa tầm nhìn của Công đồng và những thách đố của một thời đại được ghi đậm dấu bởi sự phân mảnh, tình trạng bão hòa kỹ thuật số, và sự mất ổn định về đạo đức.

Việc công bố sẽ trùng với Năm Thánh của Thế giới Giáo dục, một cuộc gặp gỡ toàn cầu tại Roma từ ngày 27 tháng Mười đến ngày 1 tháng Mười Một, với con số đăng ký của hơn 20.000 tham dự viên đại diện cho 124 quốc gia. Sự kiện được lên chương trình nhằm tôn vinh cam kết bền vững của Giáo hội Công giáo đối với giáo dục — từ lớp học ở giáo xứ đến giảng đường đại học — và để tái khám phá chiều sâu thiêng liêng của việc học tập trong một kỷ nguyên vốn thường chỉ đo lường tri thức bằng tính hữu dụng của nó.

Một trong những cử chỉ mang tính biểu tượng nhất trong giai đoạn mới này là quyết định của Đức Thánh Cha tuyên bố Thánh John Henry Newman là đồng bổn mạng của nền giáo dục Công giáo, cùng với Thánh Tôma Aquinô. Thánh Newman người Anh, nhà thần học, triết gia, và là người trở lại của thế kỷ 19, cũng sẽ được tuyên bố là Tiến sĩ Hội Thánh vào ngày 1 tháng Mười Một, gia nhập nhóm nhỏ các vị thánh mà tư tưởng của các ngài đã định hình trái tim của đời sống tri thức Công giáo.

Đức Hồng y Tolentino nói rằng việc chọn Thánh Newman không phải là ngẫu nhiên: ngài đã chiêm niệm về sự hiệp nhất giữa đức tin và lý trí — và xác tín rằng kiến thức không có lương tâm sẽ dẫn đến sự trống rỗng — âm vang sâu sắc trong một thế giới đang phải chật vật để dung hòa thông tin với sự khôn ngoan. Đức Hồng y Tolentino giải thích: “Thánh Newman hiểu rằng đại học, cũng như chính Giáo hội, không đơn thuần là một nhà máy sản xuất kiến thức, mà là một cộng đồng nơi chân lý mang tính cá vị, tương quan và biến đổi.”

Tuyên ngôn Gravissimum Educationis, được ban hành ngày 28 tháng Mười năm 1965, là một trong những văn kiện ngắn nhất nhưng lại có tầm nhìn xa nhất của Công đồng Vatican II.

Văn kiện này khẳng định quyền phổ quát được giáo dục, bảo vệ quyền tự do của cha mẹ trong việc chọn loại hình học tập cho con cái họ, và nhấn mạnh rằng các cơ sở Công giáo phải thúc đẩy việc đào tạo con người toàn diện, không mang tính nhồi sọ. Theo Đức Hồng y Tolentino, văn kiện sắp tới của Đức Thánh Cha Lêô tìm cách mở rộng tầm nhìn đó sang thế kỷ 21, khi giáo dục trở nên phổ cập hơn và bấp bênh hơn.

Văn kiện mới nêu rõ: “Những thay đổi nhanh chóng và sâu sắc của thời đại chúng ta đặt trẻ em, thanh thiếu niên và người trẻ vào những tình trạng dễ bị tổn thương chưa từng có. Gìn giữ những gì đang có không còn là đủ; chúng ta phải khởi động lại.”

Đức Hồng y cho biết rằng sứ điệp của Đức Thánh Cha sẽ nhấn mạnh ý tưởng rằng trường học không chỉ đơn thuần là một cơ sở, mà là “một cộng đồng giáo dục” — nơi kiến thức được nối kết lại với ý nghĩa, năng lực được gắn liền với trách nhiệm, và đức tin được gắn kết vào đời sống. Đó là lời kêu gọi vượt ra ngoài những thước đo vô hồn, và tái khám phá linh hồn của giáo dục như một nỗ lực nhân bản và thiêng liêng.

Trong một thế giới nơi trí tuệ nhân tạo có thể tái tạo thông tin nhưng không thể tái tạo sự khôn ngoan, và nơi giáo dục ngày càng bị thương mại hóa, sáng kiến của Đức Thánh Cha Lêô là tín hiệu khẳng định rằng giáo dục Công giáo phải duy trì là không gian gặp gỡ — nơi học sinh học không chỉ cách suy nghĩ, mà còn học lý do vì sao phải suy nghĩ.

Đối với Vatican, thời điểm được lựa chọn là có chủ ý. Mạng lưới giáo dục của Giáo hội hiện vẫn là một trong những mạng lưới lớn nhất thế giới, với hàng chục triệu học sinh tại hàng ngàn cơ sở. Tuy nhiên, nhiều trường học và đại học Công giáo phải đối mặt với những câu hỏi mang tính sinh tồn: làm thế nào để giữ vững căn tính giữa những áp lực thế tục, làm thế nào để bảo đảm sự hòa nhập mà không đánh mất bản sắc, và làm thế nào để nói cách thuyết phục với các thế hệ được định hình bởi sự thiếu tin tưởng vào các định chế.

Bằng việc nhìn lại những hiểu biết sâu sắc của Công đồng, văn kiện mới dường như tìm kiếm một con đường canh tân được đặt nền móng không phải trên sự hoài niệm, mà trên lòng can đảm. Đức Hồng y tóm tắt tinh thần của văn kiện trong một câu: “Giá trị của Gravissimum Educationis không bị đóng băng trong thời gian — nó vẫn là chiếc la bàn chỉ đường tiến về phía trước.”

Nếu Thánh Tôma Aquinô đã từng vạch rõ những nền tảng của tư tưởng Công giáo và Thánh Newman đã truy nguyên lương tâm hiện đại của tư tưởng ấy, thì cử chỉ của Đức Thánh Cha Lêô đưa ra mong muốn kết hợp di sản của các ngài cho thế giới ngày nay: một sự tổng hợp giữa sự minh bạch và lòng trắc ẩn, giữa trí tuệ và đức tin.

[Nguồn: zenit]

[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAn 25/10/2025]