Một túp lều mong manh: Bài giảng Đại lễ Giáng Sinh của Đức Thánh Cha
Antoine Mekary | ALETEIA
Kathleen N. Hattrup
25/12/25
Một ngày mới đã ló rạng! Chúng ta cũng là một phần của khởi đầu mới này, ngay cả cho đến nay vẫn còn ít người tin vào điều đó: Hòa bình là có thật, và hòa bình đã ở giữa chúng ta.
Đức Thánh Cha Lêô đã cử hành Thánh lễ Giáng Sinh tại Quảng trường Thánh Phêrô. Bài giảng của Ngài dựa trên Tin Mừng của Thánh lễ thứ tư trong ngày phụng vụ, đó là Lời Tựa của Tin Mừng theo Thánh Gioan.
Đức Thánh Cha chia sẻ: “Ngôi Lời đã dựng túp lều mong manh của Người giữa chúng ta”, và từ đó Ngài suy tư về sự mong manh của nhân loại.
Chẳng hạn: “Làm sao chúng ta có thể không nghĩ đến những túp lều ở Gaza, đã phơi mình suốt nhiều tuần trong mưa, gió và giá lạnh.”
Dưới đây là toàn văn bài giảng của Ngài:
*******
Anh chị em thân mến,
“Hãy đồng thanh bật tiếng reo mừng” (Is 52:9), sứ giả hòa bình đã kêu lên với những người đang đứng giữa đống hoang tàn của một thành phố cần được cấp bách tái thiết. Dù đôi chân phủ đầy bụi đất và mang thương tích, vị sứ giả vẫn viết rằng đôi chân ấy thật đẹp (x. Is 52:7), bởi vì trên những nẻo đường gồ ghề và mệt mỏi, chúng đã mang theo một lời loan báo hoan hỷ khiến mọi sự được tái sinh. Một ngày mới đã ló rạng! Chúng ta cũng là một phần của khởi đầu mới này, ngay cả cho đến nay vẫn còn ít người tin vào điều đó: Hòa bình là có thật, và hòa bình đã ở giữa chúng ta.
“Thầy để lại bình an cho anh em, Thầy ban cho anh em bình an của Thầy. Thầy ban cho anh em không theo kiểu thế gian” (Ga 14:27). Chúa Giêsu đã nói như thế với các môn đệ, những người mà Ngài vừa rửa chân cho. Họ sẽ trở thành những sứ giả của hòa bình, được sai đi để không mệt mỏi bước trên hành trình đi khắp thế giới, để tỏ lộ cho mọi người “quyền trở nên con Thiên Chúa” (Ga 1:12). Vì thế, hôm nay, chúng ta không chỉ kinh ngạc trước nền hòa bình đã hiện diện nơi đây; chúng ta còn cử hành cách thức mà ân sủng ấy được ban cho chúng ta. Thật vậy, trong chính “cách thức” ấy, sự khác biệt thần linh đã tỏa sáng, khiến chúng ta bật lên những bài hoan ca. Chính vì lý do đó, trên khắp thế giới, Giáng Sinh là đại lễ của âm nhạc và thánh ca.
Lời Tựa của Tin Mừng thứ tư tự nó đã là một bài thánh ca, với Ngôi Lời của Thiên Chúa là nhân vật chính. “Ngôi Lời” là lời hành động. Đây là đặc tính của Lời Thiên Chúa: không bao giờ vô hiệu. Thật vậy, nhiều lời nói của chính chúng ta cũng có tác động, đôi khi ngoài ý muốn. Đúng vậy, lời nói “hành động”. Nhưng đây là điều bất ngờ mà phụng vụ Giáng Sinh trình bày cho chúng ta: Ngôi Lời của Thiên Chúa xuất hiện nhưng không thể nói. Người đến với chúng ta như một hài nhi mới sinh, chỉ biết khóc và bập bẹ. “Ngôi Lời đã trở nên người phàm” (Ga 1:14). Dù Người sẽ lớn lên và một ngày nào đó sẽ học ngôn ngữ của dân tộc mình, nhưng lúc này, Người chỉ nói qua sự hiện diện đơn sơ và mong manh của mình. “Xác phàm” là sự trần trụi tận cùng mà tại Bêlem cũng như trên Đồi Canvê, vẫn hiện hữu ngay cả khi không có lời nói – giống như biết bao anh chị em ngày nay không có tiếng nói, bị tước đoạt phẩm giá và bị buộc phải câm lặng. Thân xác con người kêu xin được chăm sóc; cầu xin sự đón nhận và nhìn nhận; tìm kiếm những bàn tay biết dịu dàng và những tâm trí sẵn lòng lắng nghe; nó khao khát những lời nói tử tế.
“Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận. Còn những ai đón nhận, tức là những ai tin vào danh Người, thì Người cho họ quyền trở nên con Thiên Chúa” (Ga 1:11-12). Đây là cách thức nghịch lý mà qua đó hòa bình đã ở giữa chúng ta: món quà của Thiên Chúa mời gọi chúng ta bước vào; nó tìm kiếm sự đón nhận, và từ đó khơi nguồn cho sự tự hiến nơi chính chúng ta. Thiên Chúa làm chúng ta ngạc nhiên vì Người chấp nhận để mình bị từ chối. Người cũng lôi cuốn chúng ta vì Người kéo chúng ta ra khỏi sự thờ ơ. Trở nên con cái Thiên Chúa là một quyền năng đích thực – một quyền năng vẫn bị chôn vùi chừng nào chúng ta còn giữ khoảng cách với tiếng khóc của trẻ thơ và sự yếu đuối của người già, với sự im lặng bất lực của các nạn nhân và nỗi u uất cam chịu của những kẻ đang làm điều ác mà chính họ không muốn làm.
Để nhắc nhở chúng ta về niềm vui của Tin Mừng, Đức Thánh Cha Phanxicô kính yêu của chúng ta đã viết: “Đôi khi chúng ta bị cám dỗ trở thành kiểu người Kitô hữu giữ khoảng cách với những vết thương của Chúa. Nhưng Chúa Giêsu muốn chúng ta chạm đến nỗi thống khổ của con người, chạm vào thân xác đau khổ của người khác. Người mong chúng ta ngừng tìm kiếm những ngóc ngách của cá nhân hay cộng đoàn để trú ẩn khỏi cơn lốc bất hạnh của nhân loại, và thay vào đó, bước vào thực tại cuộc sống của tha nhân và hiểu được sức mạnh của sự dịu dàng” (Tông huấn Evangelii Gaudium, 270).
Anh chị em thân mến, từ khi Ngôi Lời trở nên xác phàm, chính nhân loại cất tiếng nói, kêu lên bằng chính khát khao của Thiên Chúa muốn gặp gỡ chúng ta. Ngôi Lời đã dựng túp lều mong manh của Người giữa chúng ta. Làm sao chúng ta có thể không nghĩ đến những chiếc lều ở Gaza, đã phải phơi mình suốt nhiều tuần trong mưa, gió và giá lạnh; và những lều của biết bao người tị nạn và người di tản trên mọi châu lục; hay những mái che tạm bợ của hàng ngàn người vô gia cư trong chính các thành phố của chúng ta? Mong manh thay thân xác của những cộng đồng dân cư không được bảo vệ, bị thử thách bởi bao cuộc chiến tranh, đang diễn ra hoặc đã kết thúc, để lại những đống đổ nát và những vết thương chưa lành. Mong manh thay tâm trí và cuộc sống của những người trẻ bị buộc phải cầm vũ khí, những người ở tiền tuyến cảm nhận được sự vô nghĩa của những gì người ta đòi hỏi nơi họ, và sự giả dối phủ đầy các bài diễn văn hoa mỹ của những kẻ đẩy họ vào chỗ chết.
Khi sự mong manh của người khác thấm nhập vào lòng chúng ta, khi nỗi đau của họ phá vỡ những xác tín cứng nhắc của chúng ta, thì khi đó hòa bình đã bắt đầu. Hòa bình của Thiên Chúa được sinh ra từ tiếng khóc của một trẻ thơ được đón nhận, từ những giọt nước mắt được lắng nghe. Nó được sinh ra giữa những đổ nát đang kêu gọi những hình thức liên đới mới. Nó được sinh ra từ những giấc mơ và thị kiến, như những lời ngôn sứ, đảo ngược dòng chảy lịch sử. Đúng vậy, tất cả những điều này hiện hữu, bởi vì Chúa Giêsu là Logos, là Ý Nghĩa, từ đó mọi sự được hình thành. “Nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành, và không có Người, thì chẳng có gì được tạo thành” (Ga 1:3). Mầu nhiệm này nói với chúng ta từ những hang đá Giáng Sinh mà chúng ta dựng nên; mở mắt chúng ta trước một thế giới mà ở đó Lời vẫn vang vọng, “nhiều lần và nhiều cách” (x. Dt 1:1), và vẫn kêu gọi chúng ta hoán cải.
Chắc chắn, Tin Mừng không che giấu sự kháng cự của bóng tối trước ánh sáng. Tin Mừng mô tả con đường của Lời Thiên Chúa như một lối đi gồ ghề, đầy những chướng ngại. Cho đến hôm nay, những sứ giả hòa bình đích thực vẫn theo Lời trên con đường này, con đường cuối cùng sẽ chạm đến những tâm hồn – những tâm hồn thao thức thường khao khát chính điều mà họ đang kháng cự. Theo cách này, Giáng Sinh mang lại sinh lực mới cho một Giáo hội truyền giáo, thúc đẩy Giáo hội dấn bước đi trên những con đường mà Ngôi Lời Thiên Chúa đã vạch ra. Chúng ta không phục vụ một Lời thống trị – vốn đã có quá nhiều thứ như thế vang lên khắp nơi – nhưng phục vụ một sự hiện diện khơi nguồn cho sự thiện hảo, biết sức mạnh của mình và không đòi chiếm giữ độc quyền.
Đây là con đường sứ vụ: con đường hướng về tha nhân. Nơi Thiên Chúa, mỗi lời nói đều là lời được hướng tới ai đó; đó là một lời mời gọi đối thoại, một lời không bao giờ khép kín nơi chính mình. Đây chính là sự canh tân mà Công đồng Vatican II đã cổ võ, là điều chỉ sinh hoa trái nếu chúng ta bước đi cùng với toàn thể nhân loại, không bao giờ tách mình ra khỏi nhân loại. Làm ngược lại chính là tính thế gian: tự đặt mình ở trung tâm. Chuyển động của mầu nhiệm Nhập Thể là một động lực của đối thoại. Sẽ có hòa bình khi những cuộc độc thoại của chúng ta bị gián đoạn, và khi được phong phú nhờ sự lắng nghe, chúng ta quỳ xuống trước nhân tính của tha nhân. Trong điều này, Đức Trinh Nữ Maria là Mẹ Giáo hội, là Ngôi Sao truyền giáo, là Nữ Vương Hòa Bình. Nơi Mẹ, chúng ta hiểu rằng không có gì được sinh ra từ việc phô trương sức mạnh, và mọi sự đều được tái sinh từ sức mạnh âm thầm của một sự sống được đón nhận.
[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 26/12/2025]
