Diễn từ của Đức Thánh Cha trong Buổi họp “Kinh tế Hiệp thông” được tổ chức bởi Phong trào Focolare

‘Đừng quên rằng triết học và thần học cao quý đã nói với ông bà chúng ta rằng: “Quỷ sứ xâm nhập qua các túi (quần, áo).’ Đừng quên điều này!’

6 tháng 2, 2017

ZENIT STAFF

Pope In Paul VI Hall - CTV Screenshot

Đức Thánh Cha Phanxico tiếp các tham dự viên của Cuộc họp “Kinh tế và Hiệp thông”, được tổ chức bởi phong trào Focolare (1-5 tháng Hai, Trung tâm Mariapolis, Lâu đài Castelgandolfo, Roma) trong buổi tiếp kiến lúc 12:15 thứ Bảy trong Sảnh đường Phao-lô VI của Vatican. Dưới đây là bản dịch (tiếng Anh) diễn từ của Đức Thánh Cha trước khoảng 1.100 người hiện diện do Vatican cung cấp:

***

Tôi rất vui mừng được chào đón quý vị là đại diện của một dự án mà tôi đã và đang rất quan tâm. Tôi xin gửi lời chào thân ái đến từng quý vị, và tôi đặc biệt cảm ơn ngài điều phối buổi họp, Giáo sư Luigino Bruni, về những lời thân ái. Và tôi xin cảm ơn ông về những chứng tá của ông.

Kinh tế và sự Hiệp thông. Hai cụm từ này theo văn hóa bây giờ giữ sự tách biệt nhau và thường được xem là đối nhau. Nhưng quý vị đã nối kết hai từ này, chấp nhận lời mời gọi mà bà Chiara Lubich đưa ra cho quý vị 25 năm trước ở Brazil, khi đó, trước sự bê bối của tính bất bình đẳng trong thành phố São Paulo, bà đã mời gọi các doanh nghiệp trở thành những đại diện của sự hiệp thông. Bà đã mời gọi quý vị trở nên sáng tạo, tài giỏi,nhưng không chỉ có vậy. Quý vị đã nhìn thấy một doanh nghiệp là đại diện cho sự hiệp thông. Bằng cách giới thiệu vào nền kinh tế một hạt giống tốt của sự hiệp thông, quý vị đã bắt đầu một sự thay đổi rất sâu xa trong cách nhìn và cách sống kinh doanh. Kinh doanh không những không được phá hủy sự hiệp thông giữa con người, mà nó có thể nâng cao và thúc đẩy nó. Bằng cuộc sống của mình quý vị cho thấy rằng kinh tế và sự hiệp thông trở nên đẹp hơn khi chúng đi song song với nhau. Chắc chắn khi kinh tế trở nên đẹp hơn, thì sự hiệp thông cũng đẹp hơn, vì sự hiệp thông tinh thần của những tâm hồn thậm chí trọn vẹn hơn khi nó biến thành sự chia sẻ của cải, trí tuệ, lợi tức.

Khi suy nghĩ về công việc của quý vị, hôm nay tôi muốn trình bày với quý vị ba điểm

Điều thứ nhất liên quan đến tiền. Sự quan trọng nằm ở trọng tâm của kinh tế hiệp thông là có sự chia sẻ lợi tức của quý vị. Kinh tế hiệp thông cũng là sự chia sẻ lợi tức, một cách diễn tả sự hiệp thông của sự sống. Rất nhiều lần tôi đã nói về tiền như là một ngẫu thần. Kinh Thánh nói cho chúng ta về nó bằng nhiều cách khác nhau. Không phải ngẫu nhiên, hành động công khai đầu tiên của Chúa Giê-su, trong Tin mừng theo Thánh Gio-an, là sự xua đuổi những người buôn bán ra khỏi đền thờ (x. 2:13-21). Chúng ta không thể hiểu được Vương quốc mới được Chúa Giê-su giới thiệu nếu chúng ta không giải thoát mình khỏi những ngẫu thần, trong đó đồng tiền là một trong những ngẫu thần mạnh nhất. Vì thế, bằng cách nào để trở thành những người buôn bán mà Chúa Giê-su không xua đuổi? Tiền là rất quan trọng, đặc biệt nếu không có tiền, rồi thực phẩm, trường học, và tất cả tương lai con cái lệ thuộc vào nó. Nhưng nó trở thành ngẫu thần khi nó trở thành mục tiêu nhắm đến. Sự tham lam, không phải tình cờ mà nó trở thành một căn tội, là tội của sự sùng bái ngẫu thần vì sự tích lũy tiền bạc bản thân tự nó trở thành mục tiêu của những hành động của một người. Chính Chúa Giê-su, chính Người, đã định nghĩa tiền như một “ông chủ”: “Không một người hầu nào có thể phục vụ hai chủ.” Có hai loại, chống đối Thiên Chúa, và ngẫu thần. Chúa Giê-su nói điều này với mức độ ngang bằng nhau. Hãy suy nghĩ về điều này.

Khi chủ nghĩa tư bản làm cho việc tìm kiếm lợi nhuận thành mục tiêu duy nhất, nó rơi vào nguy cơ trở thành một cấu trúc được tôn sùng, một hình thức của sùng bái. ‘Thần tài’ ngày càng gia tăng thiên đường mới của một nền tài chính nào đó, và của toàn bộ hệ thống cờ bạc đang tàn phá hàng triệu gia đình trên thế giới, và đó là điều quý vị phản đối một cách đúng đắn. Sự sùng bái ngẫu thần này là một sự thay thế cho đời sống vĩnh hằng. Những tài sản cá nhân (xe hơi, điện thoại …) trở nên cũ và hư mòn, nhưng nếu tôi có tiền hay thẻ tín dụng tôi ngay lập tức có thể mua cái khác, tự đánh lừa bản thân là đã chinh phục được thần chết.

Vì thế, chúng ta hiểu được giá trị đạo đức và tinh thần của sự lựa chọn cách chia sẻ lợi tức. Cách tốt nhất và thiết thực nhất để tránh không biến tiền thành ngẫu thần là chia sẻ nó với người khác, trên tất cả là những người nghèo, hoặc tạo điều kiện cho giới trẻ được học hành và làm việc, vượt qua được cám dỗ của ngẫu thần bằng sự chia sẻ. Khi quý vị chia sẻ và dâng tặng lợi tức của quý vị, quý vị đang thực hiện một hành động của tinh thần cao thượng, bằng hành động nói với đồng tiền rằng: ngươi không phải là chúa, ngươi không phải là thần, ngươi không phải là ông chủ! Và quý vị cũng đừng quên rằng triết học và thần học cao quý đã nói với ông bà chúng ta rằng: “Quỷ sứ xâm nhập qua các túi (quần, áo).” Đừng quên điều này!

Điều thứ hai tôi muốn nói với quý vị liên quan đến sự đói nghèo, một chủ đề trung tâm của hoạt động của quý vị.

Ngày nay, nhiều sáng kiến, cả công và tư, đang được thực hiện để chống lại nạn đói nghèo. Về một mặt, tất cả những điều này cho thấy sự phát triển về nhân đạo. Trong Kinh Thánh, người nghèo, trẻ mồ côi, những bà góa, là những người bị “loại trừ” bởi xã hội thời đó, được trợ cấp qua việc đánh thuế thập phân và mót ngũ cốc. Nhưng hầu hết người ta vẫn cứ nghèo; sự trợ cấp đó không đủ để nuôi sống và chăm sóc cho mọi người. Có rất nhiều người “bị loại trừ” bởi xã hội. Ngày nay, chúng ta đã tạo ra những cách khác để chăm sóc, để cấp dưỡng, để dạy học cho người nghèo, và một số những hạt giống của Kinh Thánh đã trổ hoa trong những tổ chức hoạt động có hiệu quả hơn trong quá khứ. Cách phân tích các loại thuế cũng nằm trong sự tương thuộc lẫn nhau này, nó bị né tránh bởi hành động trốn thuế, hành động này trước khi trở thành hành động bất hợp pháp, là hành động từ chối luật căn bản của sự sống: sự quan tâm đến nhau.

Nhưng — và không bao giờ có thể nói đủ về vấn đề này — chủ nghĩa tư bản tiếp tục tạo ra những người bị loại trừ mà nó lại muốn chăm sóc. Sự đối chọi nhau về đạo đức cốt lõi của chủ nghĩa tư bản là nó tạo ra những người bị loại trừ, rồi lại cố gắng giấu họ đi hoặc không để cho ai nhìn thấy họ nữa. Một tình trạng bần cùng nghiêm trọng trong một nền văn minh là khi nó không còn khả năng nhìn thấy người nghèo của nó, họ là những người bị loại bỏ ngay từ đầu và rồi bị giấu đi

Máy bay làm ô nhiễm không khí, nhưng với một phần nhỏ của giá vé, họ sẽ trồng cây để bồi thường lại cho phần đã bị phá hủy. Những công ty đánh bạc hỗ trợ tài chính cho các chiến dịch chăm sóc những con nghiện cờ bạc mà họ tạo ra. Và rồi đến ngày các ngành công nghiệp chế tạo vũ khí tài trợ tài chính cho các bệnh viện chăm sóc những trẻ em bị mất những phần thân thể vì bom đạn của họ, hệ thống rồi sẽ đạt đến mức độ đỉnh điểm của nó.

Kinh tế hiệp thông, nếu nó muốn trung tín với ân tứ của nó, không chỉ chăm sóc cho các nạn nhân, nhưng phải xây dựng một hệ thống để có ít nạn nhân hơn, và, có thể, sẽ không còn nạn nhân nữa. Bất cứ khi nào hệ thống kinh tế vẫn còn tạo ra một nạn nhân thì vẫn còn một người bị loại trừ, và sự hiệp thông vẫn chưa được thực hiện; việc mừng tình huynh đệ đại kết chưa trọn vẹn.

Vì thế, chúng ta phải hoạt động hướng đến việc thay đổi những luật lệ của trò chơi của hệ thống kinh tế xã hội. Noi theo gương của người Sa-ma-ri tốt lành trong Tin mừng vẫn chưa đủ. Dĩ nhiên, khi một doanh nhân hay bất kỳ một người nào tình cờ gặp một nạn nhân, người đó được kêu gọi chăm sóc cho nạn nhân, và, có lẽ cũng giống như người Sa-ma-ri tốt lành, cũng tranh thủ được hoạt động huynh đệ của thị trường (người chủ quán trọ). Tôi biết rằng quý vị đã tìm cách để làm điều này trong suốt 25 năm qua. Nhưng việc quan trọng là phải hành động vượt lên trước việc người đàn ông tình cờ bị cướp, bằng cách chống lại những hệ thống tội ác sản xuất ra những kẻ cướp và nạn nhân. Một doanh nhân chỉ noi gương người Sa-ma-ri tốt lành là hoàn thành được một nửa trách vụ của mình: chăm sóc cho các nạn nhân của ngày nay, nhưng không cắt giảm được những nạn nhân của ngày mai. Với sự hiệp thông chúng ta phải noi gương của người Cha nhân từ trong dụ ngôn người Con Hoang Đàng ở nhà chờ đợi những đứa con, những người lao động và đồng nghiệp đã gây lỗi lầm, và ở đó để ôm lấy họ và cùng mừng vui với họ và cho họ — và không bị ngăn trở bởi chế độ trọng dụng nhân tài được viện dẫn ra bởi người anh và bởi rất nhiều người từ chối lòng thương xót nhân danh sự xứng đáng hưởng công. Một doanh nhân hiệp thông được kêu gọi làm mọi việc có thể để thậm chí những người làm sai và phải về nhà vẫn có thể hy vọng có việc làm và kiếm sống theo đúng phẩm giá, mà không bị dồn đến chỗ phải ăn những thức ăn cùng với heo. Không người con nào, không người nào, ngay cả những người bất trị nhất, đáng bị ăn những thức ăn đó.

Cuối cùng, điều thứ ba liên quan đến tương lai. 25 năm lịch sử của quý vị cho biết rằng kinh doanh và hiệp thông có thể cùng tồn tại và cùng phát triển. Một kinh nghiệm hiện nay chỉ giới hạn cho một số rất ít doanh nghiệp — vô cùng nhỏ nếu đem so sánh với nguồn vốn khổng lồ của thế giới. Nhưng các thay đổi về tinh thần và từ đó thay đổi về đời sống không mang những con số lớn. Đoàn chiên bé nhỏ, con chiên, một đồng xu, một viên ngọc, muối, men: đây là những hình ảnh của Vương Quốc mà chúng ta gặp trong các Tin mừng. Và các ngôn sứ đã loan báo cho chúng ta thời đại mới của ơn cứu độ bằng cách chỉ cho chúng ta thấy dấu chỉ của một hài nhi, Đấng Ê-ma-nu-en, và bằng cách nói với chúng ta về một ‘phần còn lại’ trung tín, một nhóm nhỏ.

Không cần thiết phải là một nhóm lớn mới thay đổi được cuộc sống của chúng ta: chỉ cần nhìn đến muối và men giúp không làm hư thối. Công việc trọng đại cần phải thực hiện là cố gắng không đánh mất ‘thành phần hoạt tính’ có chứa trong nó: muối sẽ không có tác dụng nếu tăng số lượng — quá nhiều muối sẽ làm bữa ăn bị mặn chát — nhưng phải bằng cách cứu lấy cái ‘hồn’ của nó, chất lượng của nó. Mỗi khi con người, các dân tộc và thậm chí cả Giáo hội nghĩ đến việc cứu thế giới bằng những con số, họ liền tạo ra những cấu trúc quyền lực, quên đi người nghèo. Chúng ta cứu cho nền kinh tế của chúng ta đơn giản bằng cách trở nên muối và men: một công việc khó khăn, vì mọi thứ đều bị hư mất với thời gian qua đi. Chúng ta phải làm gì để không đánh mất thành phần hoạt tính, chất ‘en-zin’ của hiệp thông?

Lúc không có tủ lạnh, để bảo quản lớp bột cái đã nhào để làm bánh, người ta cho người hàng xóm một ít bột đã dậy men của họ, và khi họ cần làm bánh lần sau họ liền nhận được một bốc tay đầy bột đã dậy men của người phụ nữ hay của người hôm trước đã nhận bột. Đó là sự trao đổi lẫn nhau. Hiệp thông không phải chỉ là sự chia sẻ nhưng còn là sự nhân sản phẩm gấp lên nhiều lần, việc tạo ra bánh mới, sản phẩm mới, của điều tốt lành mới. Nguyên tắc sống Tin mừng chỉ tồn tại nếu chúng ta cho đi: thay vì nếu chúng ta chỉ giữ khư khư lấy tất cả cho riêng mình, nó sẽ bị mốc và hư. Nền kinh tế hiệp thông sẽ có một tương lai nếu quý vị chia nó cho mọi người và nó không tồn tại duy nhất trong ‘nhà’ của quý vị. Hãy chia sẻ nó cho mọi người, trước hết là những người nghèo và giới trẻ, là những người cần nó nhất và biết cách làm cho món quà đón nhận trổ sinh hoa trái! Để cho sự sống trở nên dồi dào chúng ta phải học cách cho đi: không chỉ lợi tức của doanh nghiệp, nhưng cả bản thân chúng ta. Món quà đầu tiên của doanh nhân là chính con người của họ: đồng tiền của quý vị, mặc dù quan trọng, nhưng vẫn quá ít. Tiền sẽ không giải thoát được gì nếu nó không được đi kèm với món quà là chính bản thân con người. Nền kinh tế của hôm nay, người nghèo, người trẻ, trước hết họ cần tinh thần của quý vị, tình huynh đệ tôn trọng và khiêm nhường, ý chí sống của quý vị, và chỉ sau đó mới đến tiền của quý vị.

Chủ nghĩa tư bản biết làm từ thiện, chứ không phải hiệp thông. Nó chỉ đơn giản cho đi một phần lợi tức, không ôm ẵm lấy và cũng không đụng chạm đến người nhận được ‘những mẩu bánh vụn’ đó. Thay vì vậy, thậm chí với chỉ 5 ổ bánh và 2 con cá vẫn có thể nuôi sống vô số người nếu họ sống hiệp thông cuộc đời. Theo luận lý của Tin mừng, nếu một người không cho đi bản thân mình, người đó không bao giờ cho đi đủ bản thân.

Quý vị đã làm những việc này. Nhưng quý vị có thể chia sẻ thêm lợi tức để đánh bại sự sùng bái thần tượng, thay đổi những cấu trúc để ngăn chặn việc tạo ra những nạn nhân và những người bị loại bỏ, cho đi nhiều hơn men của quý vị để ướp men cho bánh của nhiều người hơn. Nguyện xin chữ ‘không’ với một nền kinh tế giết chết trở thành chữ ‘có’ cho một nền kinh tế tạo sự sống, vì nó chia sẻ, bao dung lấy người nghèo, sử dụng những lợi tức để tạo ra sự hiệp thông.

Tôi hy vọng quý vị tiếp tục trên con đường của quý vị, với lòng can đảm, sự khiêm tốn và niềm vui. “Ai vui vẻ dâng hiến thì được Thiên Chúa yêu thương” (2 Cr 9:7). Thiên Chúa yêu thương những lợi tức và tài năng của quý vị được cho đi một cách vui vẻ. Quý vị đã làm việc này; quý vị có thể làm như vậy nhiều hơn nữa. Tôi hy vọng quý vị tiếp tục là hạt giống, là muối và là men cho một nền kinh tế khác: nền kinh tế của Vương Quốc, nơi người giàu biết chia sẻ sự giàu có của họ, và người nghèo được gọi là ‘có phúc’.

[Nguồn: zenit]

[Chuyển ngữ: TRI KHOAN 07/02/2017]