ĐTC Phanxicô gặp các tham dự viên của Phiên họp khoáng đại lần thứ hai của Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống

“Giáo dân và Thừa tác vụ trong Giáo hội Hiệp hành”

Phiên họp khoáng đại lần thứ hai của Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống

Vatican Media

*******

Sáng nay, Đức Thánh Cha Phanxicô đã tiếp các tham dự viên của Phiên họp khoáng đại lần thứ hai của Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống trong Điện Tông tòa Vatican.

Sau đây là diễn từ ngài gửi đến họ trong buổi gặp gỡ:

________________________________________

Diễn từ của Đức Thánh Cha

Anh chị em thân mến!

Tôi xin chào mừng tất cả anh chị em tham dự Phiên họp khoáng đại lần thứ hai của Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống, và tôi xin cảm ơn Đức Hồng y Farrell vì những lời tốt đẹp của ngài.

Tôi xin cảm ơn anh chị em vì công việc đã được hoàn thành trong những năm vừa qua và vì cam kết mà anh chị em dành cho công việc trong tất cả các lĩnh vực theo năng lực của mình. Những việc này liên quan đến cuộc sống hàng ngày của nhiều người: gia đình, người trẻ, người già, các hiệp hội tín hữu, và nói cách tổng quát hơn là giáo dân sống trong thế giới với những niềm vui và khó khăn của họ. Tôi có thể nói rằng anh chị em là một Bộ “bình dân”, và điều này thật đẹp! Xin nhớ rằng: anh chị em đừng bao giờ đánh mất đặc tính gần gũi này với con người trong thời đại chúng ta. Sự gần gũi, tôi nhấn mạnh điều đó.

Trong những ngày này, anh chị em quy tụ để cùng nhau suy tư về chủ đề: Giáo dân và thừa tác vụ của Giáo hội hiệp hành.

Nói chung, khi nói về các thừa tác vụ, chúng ta nghĩ ngay đến các thừa tác vụ “được thiết lập”: người đọc sách, người giúp lễ, giáo lý viên – là những thừa tác vụ phổ biến và đã được suy tư rất nhiều. Các thừa tác vụ này đặc trưng bởi sự can dự công khai của Giáo hội – một hành động cụ thể của thể chế – và sự xuất hiện nhất định. Những thừa tác vụ đó được kết nối với thừa tác vụ chức thánh, vì chúng bao gồm nhiều hình thức tham gia khác nhau vào công việc phù hợp với họ, ngay cả khi công việc đó không đòi hỏi bí tích Truyền chức.

Tuy nhiên, các thừa tác vụ được thiết lập không đại diện cho toàn bộ phạm vi thừa tác vụ của Giáo hội rộng lớn hơn, và kể từ thời các cộng đoàn Kitô hữu đầu tiên, liên quan đến tất cả các tín hữu (x. Tông thư ban hành Tự sắc Antiquum ministerium, 2). Đáng tiếc là nó được nói đến rất ít, nhưng anh chị em đã dành riêng Phiên họp khoáng đại của mình cho nó.

Trước hết, chúng ta tự hỏi: nguồn gốc của thừa tác vụ trong Giáo hội là gì?

Chúng ta có thể xác định hai câu trả lời căn bản.

Thứ nhất là: Phép rửa. Thật vậy, chức tư tế chung của tất cả các tín hữu bắt nguồn từ đó và qua đó được thể hiện trong các thừa tác vụ. Thừa tác vụ giáo dân không dựa trên bí tích Truyền chức, mà dựa trên Bí tích Rửa tội, vì sự thật là tất cả những người đã được rửa tội – giáo dân, người độc thân, các đôi vợ chồng, linh mục, tu sĩ – đều là Christofideles, là những người tin vào Chúa Kitô, là các môn đệ của Người, và do đó buộc phải tham gia vào sứ mệnh mà Ngài đã trao phó cho Giáo hội, cũng thông qua việc đảm nhận các thừa tác vụ đã được xác định.

Câu trả lời thứ hai là: các ơn của Chúa Thánh Thần. Thừa tác vụ của các tín hữu, và đặc biệt là của giáo dân, bắt nguồn từ đặc sủng mà Chúa Thánh Thần phân phát trong Dân Chúa để giáo hóa (x. ibid.): trước hết xuất hiện một đặc sủng, được Thần Khí linh hứng; sau đó, Giáo Hội nhìn nhận đặc sủng này như một công việc phục vụ hữu ích cho cộng đoàn; cuối cùng, trong giai đoạn thứ ba, nó được giới thiệu và một thừa tác vụ cụ thể lan tỏa.

Và rồi ngày càng thấy rõ hơn tại sao thừa tác vụ của Giáo hội không thể chỉ thu hẹp vào các thừa tác vụ đã được thiết lập, mà đúng hơn là bao trùm một phạm vi rộng lớn hơn nhiều. Ngoài ra, ngày nay cũng như trong các cộng đoàn tiên khởi, đứng trước những nhu cầu mục vụ cụ thể, mà không cần dùng đến việc thiết lập các thừa tác vụ, các mục tử có thể ủy thác một số chức năng bổ sung cho giáo dân, nghĩa là các sự phục vụ tạm thời, như trong trường hợp công bố Lời Chúa, trao Thánh Thể.

Ngoài ra, bên cạnh các thừa tác vụ được thiết lập, những việc phục vụ bổ sung và các trách vụ thường xuyên được ủy thác khác, giáo dân có thể thi hành nhiều công việc, thể hiện sự tham gia của họ vào chức năng ngôn sứ và vương đế của Chúa Kitô: không chỉ trong Giáo hội, mà còn trong các môi trường nơi họ hòa nhập. Có một số việc phục vụ mang tính bổ sung, nhưng có những sự phục vụ khác xuất phát từ nguồn gốc bí tích rửa tội của giáo dân.

Trước hết, tôi nghĩ đến những đòi hỏi liên quan đến các hình thức nghèo khó cũ và mới, cũng như những di dân, họ khẩn thiết đòi hỏi hành động chào đón và tình liên đới. Trong những lĩnh vực này của đức ái, nhiều sự phục vụ có thể phát sinh dưới hình thức các thừa tác vụ đích thực. Đó là một không gian dấn thân rộng lớn cho những ai muốn sống theo cách thiết thực sự gần gũi của Chúa Giêsu, trong mối tương quan với người khác, mà họ thường cảm nghiệm trực tiếp. Do đó, thừa tác vụ không chỉ đơn thuần là một cam kết xã hội, mà còn là một điều gì đó rất đẹp và mang tính cá nhân, một chứng tá Kitô giáo đích thực.

Rồi tôi nghĩ đến gia đình, mà tôi biết anh chị em đã cùng suy tư trong Phiên họp khoáng đại này, xét đến một số thách đố trong việc chăm sóc mục vụ gia đình, bao gồm các tình huống khủng hoảng hôn nhân, các vấn đề của những người ly thân và ly dị và những người sống trong một cuộc hôn nhân mới hoặc có tái hôn. Trong Tông huấn Christofideles laici khẳng định rằng có những thừa tác vụ có nền tảng bí tích trong Hôn nhân chứ không chỉ trong Bí tích Rửa tội và Thêm sức (số 23). Trong Tông huấn Familiaris consortio, sứ mệnh giáo dục của gia đình được nói đến như một thừa tác vụ loan báo Tin Mừng, làm cho gia đình trở thành một nơi khai tâm Kitô giáo đích thực (x. số 39). Và trong Tông huấn Evangelii nuntiandi nhắc lại rằng bản chất truyền giáo có trong ơn gọi hôn nhân cũng được thể hiện bên ngoài gia đình, khi gia đình trở thành “người loan báo Tin Mừng cho nhiều gia đình khác và của khu xóm mà gia đình đó là một phần của nó” (x. số 71). Tôi sẽ tạm dừng lại một chút ở đây, vì tôi đã trích dẫn trong Tông huấn Evangelii nuntiandi. Tông huấn này của Thánh Phaolô VI vẫn có giá trị cho đến ngày nay, nó vẫn mang tính thời sự. Xin hãy cầm nó lên, đọc lại nó, rất hợp thời. Với rất nhiều điều, khi người ta tìm lại được (người ta nói): “Ồ, ngài Montini nhìn xa trông rộng”. Ở đó anh chị em có thể thấy tầm nhìn xa trông rộng của vị thánh vĩ đại đã lãnh đạo Giáo hội.

Tôi đã trích dẫn một số ví dụ về thừa tác vụ giáo dân, mà có thể thêm vào đó nhiều ví dụ khác, được các nhà chức trách giáo hội thừa nhận theo nhiều cách khác nhau như là những sự thể hiện về thừa tác vụ của Giáo hội theo nghĩa rộng.

Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ một điều: các thừa tác vụ, những sự phục vụ, các công việc này không bao giờ được trở nên tự quy chiếu. Tôi thấy giận khi nhìn thấy các thừa tác viên giáo dân “tự mãn” – thứ lỗi cho cách diễn đạt – bởi thừa tác vụ này. Đây là thừa tác, nhưng không phải là Kitô giáo. Họ là những thừa tác viên ngoại giáo, họ kiêu ngạo, phải không? Hãy thận trọng với điều này: không bao giờ được thành tự quy chiếu. Phục vụ là một chiều, nó không phải là một chuyến đi khứ hồi: điều đó sẽ không bao giờ đúng. Mục đích của những công việc đó vượt xa hơn thế, và chính điều đó mang lại “các giá trị Kitô giáo trong các lĩnh vực xã hội, chính trị và kinh tế” (x. Tông huấn Evangelii Gaudium, 102). Đây là sứ mệnh được giao phó trước hết cho các giáo dân, để những hoạt động của họ không chỉ giới hạn vào “các nhiệm vụ trong Giáo hội, mà không có cam kết thực sự trong việc áp dụng Tin Mừng vào việc biến đổi xã hội” (nt.). Có khi anh chị em nhìn thấy những giáo dân và họ dường như mặc định là linh mục. Xin vui lòng: hãy làm sạch vấn đề này.

Sau đó, khi xem xét các hình thức mục vụ khác nhau mà chúng ta đã kể ra, sẽ rất hữu ích nếu đặt câu hỏi cuối cùng: chúng có điểm chung gì?

Hai điều: sứ mệnh và phục vụ. Thật vậy, tất cả các các tác vụ là sự thể hiện sứ mệnh duy nhất của Giáo hội, và tất cả đều là những hình thức phục vụ tha nhân. Đặc biệt, tôi muốn nhấn mạnh rằng gốc rễ của thuật ngữ thừa tác vụ (ministry) có từ trừ (minus), có nghĩa là “thứ yếu” (minor). Và Chúa Giêsu đã nói như vậy: ai lãnh đạo thì hãy làm cho mình trở nên nhỏ bé nhất, nếu không thì người đó không biết cách lãnh đạo. Đó là một chi tiết nhỏ, nhưng có tầm quan trọng lớn. Những ai theo Chúa Giêsu không ngại biến mình thành “thấp kém”, “nhỏ bé”, để phục vụ tha nhân. Thật vậy, chính Chúa Giêsu đã dạy chúng ta: “Ai muốn làm lớn giữa anh em thì phải làm người phục vụ anh em; ai muốn làm đầu anh em thì phải làm đầy tớ mọi người” (Mc 10:43-44). Đây là động lực thật sự phải truyền cảm hứng cho bất kỳ người tín hữu nào đảm nhận nhiệm vụ của Giáo hội, bất kỳ cam kết nào để làm chứng tá Kitô giáo trong thực tại nơi họ sống: sẵn sàng phục vụ anh em, và trong họ, phục vụ Chúa Kitô. Bằng cách này, tất cả những người đã chịu phép rửa mới có thể khám phá ra ý nghĩa cuộc sống của họ, hân hoan cảm nhận mình là “một sứ vụ trên mặt đất này” (nt., 273), nghĩa là, được kêu gọi, theo những cách thức và hình thức khác nhau, để “ đem lại ánh sáng, phúc lành, sự chấn hưng, nâng dậy, chữa lành và giải thoát” (nt.), và cho phép mình được đồng hành.

Anh chị em thân mến, một lần nữa xin cảm ơn anh chị em vì công việc anh chị em thực hiện để phục vụ Dân thánh trung thành của Chúa. Xin Đức Mẹ đồng hành với anh chị em và ban cho anh chị em những ơn Chúa Thánh Thần. Tôi chúc lành cho anh chị em, và xin anh chị em cầu nguyện cho tôi. Cảm ơn anh chị em.

[Nguồn: exaudi]

[Chuyển Việt ngữ: TRI KHOAN 23/4/2023]